Amnesty International ташкилоти Ўзбекистонда 2021 йилда кимнинг ҳуқуқлари бузилгани ҳақида маълумот беради

Халқаро Amnesty International инсон ҳуқуқлари ташкилоти 2021 йилда дунёда содир бўлган ҳуқуқбузарликлар ҳақидаги маърузани эълон қилди. Ундан Ўзбекистон ҳам ўрин олган.

«Сўз эркинлиги, уюшмалар ва тинч йиғилишлар эркинлигига нисбатан қаттиқ чекловлар сақланиб қолди. Пахтачиликда мажбурий меҳнатга барҳам бериш борасида катта ютуқларга эришилди. Мамлакатда қийноқлар ва бошқа шафқатсиз муомалаларни қўлламасликнинг айрим кафолатлари пайдо бўлди, аммо бундай жиноятлар ҳақида хабарлар олинишда давом этган. Аввалгидай аёлларга нисбатан зўравонлик давом этмоқда», – дейилади хабарда.

Мажбурий меҳнат

Январ ойида ХМТ 2020 йилги пахта теримидаги бузилишларни бартараф этишда “сезиларли ютуқлар” ҳақида хабар берган эди. Фақат болалар меҳнатининг алоҳида ҳолатлари қайд этилган, тўғридан-тўғри ёки билвосита мажбурлов остида ишлаётган пахта теримчиларининг улуши 2019 йилга нисбатан 33 фоизга камайган ва атиги 4 фоизни ташкил этган (2 миллион теримчидан учдан икки қисми аёллар бўлган).

Дин ва эътиқод эркинлиги

Июль ойида олдиндан жамоатчилик муҳокамасисиз “Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисида”ги янги қонун кучга кирди. Унда бир қатор яхшиланишлар бўлди, масалан, диний ташкилотларни рўйхатдан ўтказиш тартиби соддалаштирилди, жамоат жойларида диний либос кийганлик учун маъмурий жазолар бекор қилинди.

“Бироқ ўша ойнинг ўзида БМТнинг бешта махсус маърузачиси миссионерлик фаолияти ва давлат томонидан рухсат этилмаган диний таълимнинг давом этаётган тақиқланиши, шунингдек, диний адабиётларга амалда цензура қўйилганидан хавотир билдирди. Жиноят кодекси лойиҳасида диний материалларни тайёрлаш ва тарқатиш тўғрисида модда йўқ эди, лекин бу маъмурий ҳуқуқбузарлик сифатида қолди”, — дейилади хабарда. 

Гендер билан шартланган зўравонлик 

Аёлларга нисбатан зўравонлик, жумладан, оиладаги зўравонлик кенг тарқалган эди, аммо мамлакатда тўлиқ статистик маълумотлар мавжуд эмасди. Январь ойида Ички ишлар вазирлиги 2020 йилда, биринчи марта пайдо бўлган пайтда чиқарилган ҳимоя ордерлари ҳақидаги маълумотларни эълон қилди. Жами 14774 нафар аёл бундай ордерларни олган, уларнинг 73 фоизи жисмоний ёки бошқа турдаги оилавий зўравонлик туфайли олган. Бироқ июнь ойида вазирлик “НеМолчи.Уз” лойиҳасининг аёлларга нисбатан зўравонлик бўйича қўзғатилган ишларнинг сони ҳақидаги маълумотни эълон қилиш сўровини рад этди. Ички ишлар вазирлиги буни “мақсадга мувофиқ эмас” деб атади.