Turkiyaning kashf qilinishini kutayotgan yashirin xazinalari

Turkiyaning har bir burchagida qadimiy tarix, tabiiy go‘zallik va madaniy boylikning o‘ziga xos uyg‘unligi ufurib turadi va kashf etilishini kutayotgan ulkan yashirin xazinalar mavjud. Burdurning yam-yashil tepaliklaridagi Sagalassosning qadimiy xarobalaridan tortib Turkiyaning o‘rta-g‘arbiy qismidagi frigiyaliklarning mistik merosigacha bo‘lgan joylar kashfiyot va hayratga to‘la unutilmas tajribalarga boydir.

Frigiya vodiysi: Kashf qilinmagan Onado‘li tuproqlari

2024-yilgi Parij Olimpiadasi maskotiga oʻzlarining ramziy Frigiya qalpoqlari bilan ilhom bergan Frigiyaliklar Onado‘lidagi eng qadimgi tsivilizatsiyalardan biridir. Frigiya vodiysi esa ulkan hudud bo‘lib, Eskishehir, Kutahya, Afyon va Anqara viloyatlarida ushbu madaniyat merosining izlari mavjud. Turkiyadagi eng uzun yurish yo‘llaridan biri bo‘lgan Frig yo‘li bilan Frigiyaliklarning tarixiy vatanlarida qolgan izlarini kuzatib borish mumkin. Frigiya yo‘lini boshlash uchun uchta muqobil hudud bor – Gordion, Seydiler va Yenije fermasi. YUNESKOning Turkiyadagi eng so‘nggi meros ob’ektlaridan biri bo‘lgan Gordion Frigiyaning siyosiy va madaniy poytaxti sifatida tanilgan. Bu, shuningdek, Frigiya qalpog‘i o‘yilgan tasvirda paydo bo‘lgan birinchi joy. Eng tarixiy maskanlari orasida o‘zining ajoyib “peri bajalari” (ulkan qoya toshlar) bilan mashhur Seydiler va Ayazida Frigiya aholi punktlari, Frigiya qoya qabrlari va yodgorliklari joylashgan Go‘ynush vodiysi bor. Kutahyadagi Yenije fermasida qoyatoshdan yasalgan Deliktosh va Penteser qal‘alari tarixsevarlarning eng sevimli maskaniga aylandi. Qayerdan boshlanishidan qat‘iy nazar, yo‘llar Frigiyaliklarning eng muhim aholi punktlaridan biri bo‘lgan Eskishehirdagi Yazilikayada birlashadi.

Aeneas: Kashf qilish uchun yangi madaniy yo‘nalish

Yevropa Kengashi tomonidan roʻyxatga olingan birinchi va yagona madaniy yoʻnalish boʻlgan Aeneas yoʻli Turkiyaning oʻziga xos tajribalaridan biridir. Afsonaviy Aeneas haqidagi hikoyani jonlantiradigan ushbu arxeologik yo‘l Turkiyaning shimoli-g‘arbiy Egey qirg‘og‘idan boshlanib, Yevropa va O‘rta yer dengizining beshta davlatini qamrab oladi hamda Italiyaning Latium shahrida tugaydi. Afsonaga ko‘ra, Aeneas Troya urushidan keyin Troyadan qochib, yangi Troya qurish uchun sayohatga otlangan. Uning ko‘p joylarni bosib o‘tgan sayohati Italiyada Rim sivilizatsiyasining poydevorini qo‘yish bilan yakunlanadi. Aeneas yo‘nalishi turli xil qishloq landshaftlari, tabiiy hududlar va arxeologik ob‘ektlarni birlashtiradi. Marshrut Chanoqqal’aning Qadimgi Troya shahridan boshlanadi va Aeneas o‘z kemalarini qurgan Balikesirdagi Antandros Qadimgi shahrida davom etadi.

Sagalassos: Yashirin qadimiy mo‘jiza

Insoniyat tarixidagi eng qadimiy o‘lkalardan biri bo‘lgan Onado‘li ulkan arxeologik yodgorliklarga ega. Garchi Burdurda G‘arbiy Onado‘li mintaqasidagi bu arxeologik yodgorliklarning ba‘zilari joylashgan bo‘lsa-da, ular nisbatan kam o‘rganilgan. Shaharning eng muhim tarixiy xazinalaridan biri bu Sagalassos qadimiy shahri. Aglasun tumanida joylashgan Sagalassos 9000 kishini sig‘dira oladigan dunyodagi eng baland teatrga ega qadimiy shahar sifatida ajralib turadi. Rim imperatorlik davrida Pisidiya mintaqasining eng muhim shaharlaridan biri bo‘lgan ushbu shahar 2009 yilda YuNESKOning Butunjahon merosi ro‘yxatiga kiritilgan. Shaharning eng hayratlanarli inshootlari orasida 2000 yildan beri oqayotgan ajoyib Antonin favvorasi bor. Burdurning yana bir qadimiy shahri Qibyra ham qadimiy favvora joylashgan ikkinchi joydir.