Poytaxtdagi yer usti o‘tish yo‘llari muammolari qanday hal qildindi?

Olti oydan ko‘proq vaqt avval Senat Toshkent shahridagi yer usti o‘tish joylaridagi ishlamayotgan lift va eskalatorlar muammosini hal etish bo‘yicha ko‘rsatma bergan edi. Biroq, ular hali ham ishlamaydi. Jarayon Factcheknet.uz nashrining “Va’damater” tekshiruviga tushdi.

Holatning tarixi

2023-yil dekabr oyida Oliy Majlis Senati raisi Tanzila Narboyeva Toshkent shahridagi yer usti piyodalar o‘tish joylarida ishlamayotgan lift va eskalatorlarni tanqid qilgan edi. Keyin u lift va eskalatorlarni o‘rnatish loyihada belgilanganiga qaramay, ular ishlamayotganini yoki umuman yo‘qligini ta’kidladi.

Shuningdek, Muqimiy va Abdulla Qodiriy ko‘chalaridagi ishlamayotgan liftlar, Muqimiy va Lutfiy ko‘chalari kesishmasidagi ikkita ko‘prik va Shota Rustaveli ko‘chasidagi ko‘prikda lift va eskalator yo‘qligini tanqid qilindi. Tanzila Narboyeva hukumat, Konchilik, geologiya va sanoat xavfsizligini nazorat qilish inspeksiyasi hamda Senatning Mudofaa va xavfsizlik masalalari qo‘mitasidan Toshkent hokimligi bilan birgalikda ushbu masalani nazoratga olishni so‘radi.

Biz yer usti piyodalar o‘tish joylari monitoringini o‘tkazdik va ko‘p joylarda liftlar ishlamayotganini, eskalator esa faqat bittasida ishlayotganiga guvoh bo‘ldik,

HUKM: QISMAN BAJARILGAN

Nima o‘zgardi “Novza” metro bekati yaqinidagi yer usti piyodalar o‘tish joylarida olti oy ichida eskalatorlar paydo bo‘lmadi.

“Novza” metro bekati yaqinida eskalator yo‘q

Ammo “Cambridge Learning Centre” tomonidagi o‘tish yo‘lida ikkala lift ham ishlamoqda.

Lift ishlamayapti

Yo‘lning narigi tomonida Bunyodkor shoh ko‘chasi bo‘ylab (“Credit Asia” ro‘parasi) yer usti yo‘l o‘tkazgichdagi lift ishlamayapti.

Osh markazi ro‘parasida lift ishlayapti

Shu bilan birga, Osh markazi ro‘parasida lift ishlayapti.“Mirzo Ulug‘bek” metro bekati yaqinidagi yer usti o‘tish joyida eskalatorlar o‘rnatilgan, biroq ular ishlamayapti.

Eskalatorlar ishlamaydi

Biroq, bu yerda ishlaydigan liftlar mavjud.

G‘afur G‘ulom metro bekati yaqinidagi yer usti o‘tish joyida lift yo‘q, faqat bitta eskalator Ganga tomonda ishlaydi, ikkinchisi esa yo‘q. Bu piyodalar o‘tish joyida kichik parkga olib boradigan lift bor, lekin lift ishlamayapti.

Lift ishlamayapti

G‘afur G‘ulom metro bekati yaqinida eskalator ishlamayapti

Boshqa eskalator ishlayapti

O‘zbekiston Milliy banki yonidagi yer usti piyodalar o‘tish joyida eskalatorlar umuman ishlamayapti.

Muammo nafaqat poytaxtda

Ishlamaydigan lift va eskalatorlar bilan bogʻliq vaziyat viloyatlarda ham kuzatilmoqda, biroq Senat Toshkent shahridagi yer usti o‘tish yoʻllariga eʼtibor qaratgan. Xususan, Qo‘qon shahridagi “Buyuk ipak yo‘li”, “Muzaffar savdo”, “Yangi Bozor” bozorlari yonidagi o‘tish joylarida liftlar ishlamaydi.

Foto: Bobur Karimov

Suratlardan ko‘rinib turibdiki, nogironlar aravachasida yuradigan odam liftdan foydalana olmaydi, chunki ostona balandlikda joylashgan. Barcha o‘tish joylarida eskalatorlar yo‘q, garchi ular uchun joy ajratilgani ko‘rinib turibdi.

To‘siqsiz muhit haqida nima deyish mumkin?

Senat raisi o‘tgan yili odamlar, ayniqsa, keksalar, yosh bolalar va nogironlar yo‘l o‘tkazgichlardan o‘tishda qiyinchiliklarga duch kelganidan norozilik bildirayotganini aytgan edi. Tanzila Narboyeva ko‘priklar aholiga qulaylik yaratish maqsadida qurilganini ta’kidladi.

Shahar ko‘chalarida piyodalar o‘tish joyi masalasi ko‘p jihatdan transport siyosati va piyodaning ekologik rejalashtirishdagi o‘rni bilan bog‘liq, lekin harakatni tashkil etish bilan emas, deb hisoblaydi transport muhandisi Aleksandr Devyatkin.

“Barcha aholi va hukumat amaldorlarini yer usti yoki yer osti o‘tish yo‘llari emas,  balki transport oqimiga ta’sir qilmaydigan piyodalar o‘tish joylarini tashkil qilish yaxshi ekanligiga ishontirishdan ko‘ra osonroq. Xavfsizlik haqida gap ketganda, sabab va oqibatni to‘g‘ri aniqlash kerak. Yuqori tezlik barcha odamlar: haydovchilar, avtobus yo‘lovchilari va piyodalar uchun xavf tug‘diradi. Agar biz piyodalar infratuzilmasiga “sarmoya kiritsak” va yer osti o‘tish joyini qursak, bu endi siz ko‘cha bo‘ylab tezroq harakat qilishingiz mumkin va natijada xavfsizlik ortadi degani emas. Aksincha, biz shaharni foydalanish uchun noqulay qilmoqdamiz, yer osti yo‘laklaridan qochganlar esa endi avariyaga uchrash ehtimoli ko‘proq”, — deya ta’kidlaydi Aleksandr Devyatkin.

U yo‘l o‘tkazgichlardagi liftlar va binolardagi liftlar o‘rtasidagi o‘xshashlikni keltirdi.

“Agar binongizda lift ishlamasa, nima qilasiz? Boshqaruv kompaniyasiga ommaviy qo‘ng‘iroq qilasiz, shikoyat qilasiz, siz to‘lagan pulingizga yarasha xizmatni talab qilasiz. Yo‘l o‘tkazgichdagi lift ishlamasa, kimga qo‘ng‘iroq qilishni bilasizmi? Uning xavfsiz va ishonchli ishlashi uchun kim javobgar? To‘g‘risini aytsam, Toshkentdagi hech bir liftda bunday ma’lumotni ko‘rmaganman, garchi xato qilsam xursand bo‘lardim. Agar uning yurituvidagi mulk ishlamasa, bunday tashkilot qanday yo‘qotishlarga duchor bo‘ladi? Agar biror joyda lift olti oy davomida ishlamasa, unda uning xodimlari hech qanday muammo ko‘rmaydilar chog‘i”, — deydi Aleksandr Devyatkin.

Muhandisning qayd etishicha, asosiy bo‘lmagan ko‘chalarda yer usti yo‘l o‘tkazgichlar qurishdan foyda yo‘q.

“Avtomobilda safar qilish uchun eng qulay koʻchada ham svetofor, chorraha va burilishlarda kechikishlar bo‘ladi. Bu yerda yo‘l harakati boshqaruvi mutaxassisining vazifasi bu vaqtni piyodalar o‘tish joylarini xavfsiz tashkil qilish uchun ishlatishdir. Piyodalar o‘tish joylarida, masalan, Chorsu va “Xalqlar do‘stligi” maydonlarida yer osti o‘tish joylarini bekor qilsak ham, haydovchilarga bir chorrahadan kamroq kechikish bilan o‘tishga imkon beramiz, lekin keyingisida uzoqroq kutish imkoniyatini yaratamiz. Bunday “yaxshilanish” faqat o‘ngga burilib ketganlarga ta’sir qiladi, chunki perpendikulyar transport oqimini o‘tkazish uchun siz hali ham qizilda turishga majbur bo‘lasiz. Shu sababli, mening amaliyotimda shahar ko‘chasi bo‘ylab oddiy piyodalar harakatini yer osti yo‘laklaridan boshqa yo‘l bilan tashkil etishning iloji bo‘lmagan”, — dedi u.

Oliy Majlis Senati tahririyat so‘roviga hozircha javob bergani yo‘q.

Dana Oparina