“O‘ylaymanki, terma jamoalarimiz Olimpiadada va jahon chempionatiga saralashning hal qiluvchi bosqichida yaxshi o‘yin ko‘rsatadi” – Alisher Nikimbayev

Xalqaro futbol eksperti Alisher Nikimbayev Anhor.uz saytiga bergan intervyusida Parij olimpiya terma jamoasi va milliy terma jamoaning jahon chempionatiga chiqish imkoniyatlarini baholadi, shuningdek, O‘zbekistonda yirik turnirlarni o‘tkazish istiqbollari haqida fikr yuritdi.

– Futbol terma jamoamiz o’z tarixida ilk bor Olimpiadaga yo’l oldi. Timur Kapadze shogirdlarining ushbu yirik turnirda ishtirok etishini prognozingiz qanday?

– O‘ylaymanki, terma jamoamiz qaysi guruhdan joy olganini hisobga olsak, jamoaning chorak finalga chiqishi mutlaqo mumkin. Undan keyin – omadga bog‘liq. Ya’ni, raqib kim bo’lishi va hammasi qanday yo’sinda o’tishiga bog’liq.

– Osiyo Kubogidan beri ancha vaqt o‘tdi, jamoamizning tayyorgarligi bo’yicha savollaringiz bormi?

– Tarkibni qanday saralash, kimni olish, kimni olmaslik masalasi edi. Tarkibni tanlash bilan bog’liq muammo shundaki, agar Osiyo Kubogi uchun arizada 23 nafar futbolchi bo’lsa, Olimpiadaga atigi 18 nafar futbolchi kiritilishi mumkin.

Ya’ni, matematik jihatdan Kapadzening oldiga Osiyo Kubogida finalga chiqqan sakkiz kishini tarkibdan chetlashtirish, kimnidir zaxiraga o’tkazish, kimnidir Parijga umuman olmaslik, uning fikricha, yopilishi kerak bo’lgan muammoli o’rinlarga yoshi kattalar orasidan yo’llanma olgan terma jamoaga umuman aloqasi yo’q uchta futbolchini tanlash vazifasi turgan edi.   U ularni aniqladi. Bular markaziy himoyachi, markaziy yarim himoyachi va hujumchi. Ya’ni Aliqulov, O’runov va Shomurodov. Bu, albatta, mantiqiy tanlov, chunki u jamoaning tayanchi, o’qi, ta’bir joiz bo’lsa. Birinchi asosiy muammo tayyorgarlik rejalari emas, balki tarkibni aniqlash edi.

Asosiy ariza – 18 nafar futbolchi, lekin har bir jamoa o’zi bilan yana to’rt nafar futbolchini olib kelish huquqiga ega. Va barcha jamoalar shunday qilishadi. Ammo bu futbolchilar hatto akkreditatsiyaga ham ega bo’lmaydi. Ular rasman e’lon qilinmaguncha o’ynash huquqiga ega emaslar. Ya’ni, ular ushbu 18 nafar futbolchidan biri jarohat olgan yoki boshqa sabablarga ko’ra turnirni davom ettira olmasagina kiritilishi mumkin. Ba’zan so’rashadi: shunchaki futbolchining jarohati borligini aytib, uning o’rniga futbolchi so’rashi mumkinmi? Yo’q, bu jarohat FIFA tibbiy qo’mitasi tomonidan tasdiqlanishi kerak. Va shuning uchun asosiy o’yinchilar uchun raqamlar 1 dan 18 gacha, zaxiradagilar uchun 19 dan 22 gacha. Ya’ni, agar siz translyatsiyalarni tomosha qilsangiz va 19, 20, 21, 22 raqamlari bo’lgan o’yinchilarni ko’rsangiz, demak, aynan o’sha futbolchilar asosiy tarkibda bo’lmagan, lekin negadir boshqalarni almashtirganligini tushunishingiz mumkin.

– Guruhdagi raqiblarimizni ko’rish imkoniga ega bo’ldingizmi?

– Hech qanday imkoniyat yo’q edi, chunki o’tgan yilgi Evropadagi saralash o’tgan yozda Gruziyada bo’lib o’tgan. Bunga qo’l tegmadi, chunki men boshqa ishlar bilan band edim va bu o’yinlarni ko’rmaganman. Afrika tanlovi ham boshqa turnirlar bilan bir vaqtga to’g’ri keldi. Shuning uchun men ularni ko’rmadim, lekin aytishim mumkinki, masalan, Misrdagi hamkasblarim, ular O’zbekiston terma jamoasini o’z guruhiga kirishini chindan ham istamagan, chunki ular O’zbekiston termasini ko’rgan. Bu hamkasblar bilan Qatardagi Osiyo kubogi turnirida birga ishlaganmiz. Ular O‘zbekiston terma jamoasi Misr bilan bir guruhdan tushib qolmasligi uchun finalda jamoamiz g‘alaba qozonishini xohlashgan edi.

– Demak, O’zbekiston terma jamoasining o’yini hurmatga sazovormi?

 – Albatta. Hammamiz Qatarda, Osiyo Kubogida ko’rganlarimizga asoslangan. Bu Osiyodagi eng yaxshi jamoalardan biri. Va menimcha, u aynan o’z o’yini tufayli Olimpiadaga munosib bo’ldi.

– So’nggi paytlarda terma jamoalar bizni xursand qilishmoqda. Tez orada juda muhim saralash o’yinlari, Jahon chempionati oldidan so’nggi bosqich o’tadi. Terma jamoa uchun prognozlaringiz qanday?

 – Bu yerda prognozlar juda optimistik, chunki birinchidan, kvota kengaytirildi: to’g’ridan-to’g’ri to’rtta emas, sakkizta jamoa chiqadi. Ya’ni, biz bu sakkizlikka kirishimiz kerak. Bugungi kunga kelib futbolchilarimiz reytingida Osiyoning eng yaxshi sakkiz jamoasiga kirdi. Bir yil oldin biz o’ninchi edik. O’tgan yil davomida jamoa natija uchun o’ynashni o’rgandi va irodali bo’ldi, degan bo’lardim.

Mahalliy jurnalistlar Srečko Katanecni o’yinchilarni cheklab olgani uchun tanqid qilmoqda. Yani u malum tarkibga, asosan tajribali futbolchilarga tayanadi. U amalda tavakkalchilik qilmaydi, lekin bu uning uslubi. Men shunday tushunganimki, u osmondagi turnadan, qo’lidagi chittakni afzal ko’radi. Shuning uchun ham uning seriyasi mag’lubiyatsiz – shunchalik uzoqki, terma jamoa tarixidagi rekord.

Menga O‘zbekiston terma jamoasi Osiyo kubogida Qatarga penaltilar seriyasida mag‘lub bo‘lgan, detishlari mumkin. Ammo umuman olganda, statistik jihatdan bu mag’lubiyat hisoblanmaydi, chunki bu o’yin vaqtida bo’lmagan. Mana bir yil bo’ldiki, terma jamoa juda ko’p jiddiy o’yinlar o’tkazib mag’lubiyatga uchramayapti – bu Eron bilan uyda bo’lib o’tgan saralash bahsi, bu Osiyo Kubogi. Aytishimiz mumkinki, bizni boshqa darajadagi uchrashuvlar kutmoqda. Lekin yana o’sha Eron, Qatar bo’ladi. Amirliklar jamoasiga qarshi o’ynash biroz qo’rqinchli bo’lishi mumkin, chunki tarixan biz ularga qarshi yomon o’ynaymiz. Biz ularni deyarli yutmaymiz, o’z uyimizda ham mag’lub etmaymiz. Biz ularni ko’proq tashqarida mag’lub etganmiz. Hatto Katanets qo’l ostida irodali g’alabalar soni ham avvalgidan ko’p. Ya’ni terma jamoaning butun tarixida so’nggi yillardagiga qaraganda kamroq irodali g’alabalarni qo’lga kiritganmiz.

Katanets bir necha yildan beri ishlaydi, bu bir murabbiy uchun eng uzoq muddatdir. Uning sog’lig’ida muammolar bor va har doim terma jamoada bo’la olmaydi. Ammo umid qilaylikki, uning sog‘lig‘i va iroda kuchi yetib, ishni oxiriga yetkazadi. Va bizda juda yaxshi istiqbollar bor. Jamoa jahon chempionatiga chiqishiga ishonaman.

– Terma jamoaning so’nggi bir yarim yildagi muvaffaqiyatining sababi nimada?

 – 2011-2015-yillarda yoshlar va yoshlar terma jamoalari o‘rtasidagi jahon chempionatlarida izchil muvaffaqiyatlarga erishdik. Guruhdan chiqdik va chorak finalga chiqdik, chunki poydevor qo’yilgan. Bizda futbolchilarimizda yetarlicha tayyorgarlik bor; Shunchaki, qaysidir payt biz bu iste’dodlarni to’play olmadik. Murabbiylik mahoratining yetishmasligi. Bir paytlar bu yechim topildi va biz juda muvaffaqiyatli o’ynay boshladik.

Keyin muvaffaqiyatsizlik yuz berdi, ular hamma narsaga erishdik va endi bu muvaffaqiyat davom etaveradi, deb o’ylashdi, shekilli. Unday bo’lmadi. Natijada Osiyo Kubogiga ham bora olmaydigan bo’lib qoldik. Ammo, yangi rahbariyat kelishi bilanvaziyat yana o’zgara boshladi.

Besh yil avval munosabat o‘zgardi va aytishim mumkinki, bu yerda, albatta, davlatning munosabati muhim rol o‘ynaydi. Jamiyatimizda qayerdadir ba’zida davlat futbol bilan shug‘ullanmasligi kerak, uni moliyalashtirmasligi kerak degan fikrlar paydo bo‘ladi, bu tushunarli. Ammo bugungi kunda bu raqobatbardosh futbolga ega bo’lishning yagona yo’li. Aks holda, biz orqaga qaytishga duch kelamiz.

Bilishimcha, kunlarning birida terma jamoalar markazi qurish bo‘yicha prezident qarori chiqishi kerak. Men tushunganimdek, bu davlat byudjetidan moliyalashtiriladi. 30 yildan ortiq mustaqillik davrida bizda bunday markaz yo‘q edi. O’zim ham federatsiyada olti yil ishlaganman, terma jamoalar bo’limi boshlig’i bo’lganman. Markaz bizning orzuimiz edi. Ammo o’sha paytda mamlakatimiz pul sarflashga tayyor emas edi. Terma jamoalar markazini qurish uchun bizda yetarli mablag‘ yo‘q edi. Jamoa mehmonxonalarda yashab, turli stadionlarda mashg’ulot o’tkazdi. Yaxshiyamki, bu orzuim endi ushalish arafasida. Bu muvaffaqiyatning bir qismi.

Muvaffaqiyatning ikkinchi tomoni shundaki, yondashuv biroz o’zgardi, chunki hatto men o’z kanalimda [Telegramdagi “Futbolium” – tahr.] – Olimpiya terma jamoasi haqida shu narsani tahlil qildim. Nima noto’g’ri qilingan? Oldingi davrlarga nisbatan nima o’zgardi?

Kimdir “biz asos sifatida “Olimpik” klubini yaratdik va buning sharofati bilan amalga oshdi”, deydi, aslida tayanch klublar avval ham bo’lgan. Ammo farq shundaki, bugungi kunda “Olimpik” aynan olimpiya terma jamoasining tayanch klubi hisoblanadi. Masalan, avval “Paxtakor” barcha terma jamoalar uchun tayanch klub edi. Ma’lumki, bular, birinchi navbatda, milliy terma jamoaning manfaatini ko’zlar edi. Olimpiya terma jamoasi ikkinchi navbatta edi, yoshlar terma jamoasi manfaatlari undan ham pastda edi.

“Paxtakor”ning asosiy tarkibida olimpiya terma jamoasi o‘yinchilari amalda o‘ynamadilar, chunki u milliy terma jamoa futbolchilari bilan band edi. Bu butunlay boshqa darajadagi amaliyot edi. Bugun “Olimpik” biroz boshqacha ishlaydi. Ya’ni, olimpiya terma jamoasi futbolchisi “Olimpikga” jalb qilinmasdan, qaysidir klubda o’ynayotgan bo’lsa, yetarlicha o’yin tajribasiga ega bo’lsa, shu klubda qolib oynayversin.

“Olimpik”ga asosan o’yin tajribasiga ega bo’lmaganlarni jalb qilinardi. Ya’ni, bu mutlaqo yangi yondashuv. Menimcha, aynan shu uslub ish berdi. Ko’pincha ular oldingi tsikllarni tanqid qilishdi, murabbiylar klub va terma jamoadagi ishni birlashtirganda tanqid qilishdi. Bugungi kunda xuddi shu Kapadze “Olimpik”-da ham, terma jamoada ham, ishlaydi. Ammo yana bir farq shundaki, agar u oldin olimpiya terma jamoasida ham, klubda ham murabbiy bo’lgan bo’lsa, unda butunlay boshqa futbolchilar kontingenti bo’lgan. Ya’ni, u klubdagi bir guruh o’yinchilar bilan, olimpiya terma jamoasidagi boshqa futbolchilar bilan ishlashi kerak edi. Kapadze, umuman olganda, bir xil futbolchilardan iborat juda katta guruhga ega. Ular terma jamoada ham, klubda ham deyarli bir xil futbolchilar bilan ishlashadi. Ya’ni, unga osonroq bo’lgan edi. Terma jamoadan klublarga o’tish unga avvalgi ishga yopishib olganlariga qaraganda osonroq bo’ldi.

Ilgaridagilari klubdagi ishlarini tashlab ketishni istamagan, biroq ayni paytda terma jamoada ishlashni ham xohlashgan va shuning uchun ular o’rindoshlik qilishgan. Kapadze butunlay boshqacha – o’rindoshlik o’rindoshlik uchun emas, balki qalban shunday ishlaydi.

Yana bir nuqta – saralash turnirining formati. Ya’ni, avvallari uy va safar o’yinlari bo’lgan bo’lsa, endi bu markazlashgan, bir joyda o’tadigan turnir. Dastlabki saralash markazlashtirilgan turniri Toshkentda, keyin Qatarda bo‘lib o‘tdi. Markazlashtirilganga tayyorlanish ham oson, ham qiyinroq. Ya’ni, turli sabablarga ko’ra javobgarlik ko’proq, siz hozirgi lahzaga tob’esiz;

Tarqalib tayyorgarlik ko’rgandan ko’ra maqsadli tayyorgarlik biroz osonroq, ya’ni muntazam ravishda jamoa yig’ish kerak, yig’inlar o’tkazish kerak. Jumladan, Jumladan, mamlakatimizda Vadim Abramov aynan o‘sha uy-safar uchrashuvlari o‘tkazgan tsikllarda ikki marta olimpiya terma jamoasining murabbiysi bo’lgan. Unga esa aynan bu mahorat yetishmadi, deb hisoblayman, chunki malum muddatga turli klublardan futbolchilardan tarkib to‘plash mutlaqo boshqa mahorat, qisqa turnirga maqsadli tayyorgarlik ko‘rishdan ko‘ra o‘yinga tayyorgarlik ko‘rish qiyinroq.

Kapadze buni amalga oshirdi. Shu bilan birga, men Timurni albatta milliy terma jamoaga yaxshi murabbiy bo’ladi deb ayta olmayman, chunki u yerda markazlashgan turnirlar bo’lmaydi. Albatta, oxirgisidan tashqari. Lekin hech bo’lmaganda Kapadze bunday yig’inlarga juda mos ekanligini isbotladi. Shuning uchun u klubda yaxshi ishlaydi, chunki u o’zida bo’lgan o’yinchilar guruhi bilan qanday ishlashni biladi.

Futbol assotsiatsiyasi bu yo’nalishni davom etmoqda. “Olimpik” mavjud, ammo bunga parallel ravishda yana bir klub – “Olimpik Mobiuz” tashkil etildi, u Los-Anjelesdagi Olimpiadaga chiqish vazifasi bo’lgan futbolchilarni yig’di. Ya’ni, bu keyingi to’rt yil uchun yangi olimpiya terma jamoasi. Ikki “Olimpik” o’rtasidagi munosabatlar qanday bo’lishini hali bilmayman. Ya’ni, buni vaqt ko’rsatadi, ammo bu yondashuv davom etmoqda. Agar barcha pog’onalarda davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlanmaganida, buning iloji bo‘lmas edi.

– Yaqinda Amerika kubogidan qaytdingiz. Final oldidan o‘yinda chiptalari yo’qlar bilan janjal kelib chiqdi, shu bois o‘yin biroz muddatga qoldirildi. Bizga shunday mulohazalar keldi: “Qarang, o‘yinlarda tartibsizliklar faqat bizda emas, hatto AQSh kabi mamlakatlarda ham bo‘ladi”. U yerda bo‘lib o‘tgan voqealarni qanday baholaysiz va buni O‘zbekistonda sodir bo‘layotgan voqealar bilan qanday bog‘lash mumkin?

 – Aslida ularda va bizda muammolar turlicha. Mayamida sodir bo’lgan voqea ekstremal holat, ammo bu qandaydir kutilmagan deb aytish ham mumkin emas. Ya’ni, u asta-sekin va asta-sekin rivojlanib bordi, hamma narsa ertami-kechmi qaerdadir portlashi mumkin edi. Yarim finalda Kolumbiya va Urugvay muxlislari o’rtasida ham yoqalash sodir bo’ldi.

Tushunishimcha, amerikalik styuardlar bunga o‘rganmagan, tayyor emas edi, chunki ularning xatti-harakati boshqacha. Men Nyu-Jersidagi Argentina-Chili o’yinida argentinalik va chililik muxlislar o’rtasidagi deyarli mushtlashuvning guvohi bo’ldim, chunki argentinaliklar gol urishgach, ya’ni o’yinning deyarli yakuniga yetganda, krujkalaridan pivo sepa boshlashdi. Bu ularning an’anasi.

Men ham, boshqa birov ham menga pivo sepishni xohlamasdim. Ayniqsa, jamoam gol o’tkazib yuborayotgan paytda. Va men argentinalik yoki chililik emasligim aniq, ammo shunga qaramay, bu jiddiy to’qnashuv bizning ko’z o’ngimizda sodir bo’ldi. Aytgancha, ushbu o’yinda 40 kishi hibsga olingan va argentinaliklar hatto o’zaro mushtlashishgan. AQSh stadion xavfsizlik xizmatlari biroz boshqacha muxlislarga o’rganib qolgan.

Rasmiy hisobotni hali o‘qiganim yo‘q va uni tayyorlash uchun vaqt kerak, uning chop etilishi ham noaniq. Tushunishimcha, muammo jahon chempionatida tomoshabinlar uchun eshiklar uchrashuvdan uch soat oldin ochilganida edi. Ya’ni, odamlar xotirjamlik bilan stadionga kirib, to’ldirishni boshlaydilar. Amerika Kubogida eshiklar o’yindan ikki soat oldin ochildi. Bu oddiy amaliyot. Qatarda ham huddi shunday qilingan edi.

Birinchidan, bu bilan siz xodimlaringizning ish vaqtini qisqartirasiz. Agar eshiklar uch soat oldin ochilgan bo’lsa, unda xodimlarni to’rt soat oldin olib kelish kerak. Biz Ikki soat oldin eshiklarni ochardik. Mayami misolida, men tushunganimcha, hatto ikki soat oldin ular eshiklarni ochishga tayyor emas edilar. Natijada, Shakiraning chiqishini kutib, ikki soat oldin kelgan odamlar tiqilinchni boshlashdi. Va uni qandaydir tarzda bartaraf etish uchun ular chiptalarini tekshirmasdan odamlarni ichkariga kiritishni boshladilar. Natijada muxlislar chiptasiz o’ta boshladi. Shunga qaramay, bu Janubiy Amerikada odatiy amaliyot, ammo Qo’shma Shtatlarda bu oddiy amaliyot emas. Bu amerikaliklar uchun, hamma uchun, FIFA uchun yaxshi saboq.

– Yaqinda biz sentyabr oyida boshlanadigan futzal bo’yicha jahon chempionatiga mezbonlik qilamiz. O‘zbekiston mezbonlik qilishi mumkin bo‘lgan ushbu va boshqa yirik turnirlar uchun infratuzilmamiz, muxlislar, styuardlar va xavfsizlik bilan bog‘liq barcha narsalar qanchalik tayyor?

– O’zbekistonda muxlislar bilan bog’liq muammo biroz boshqacha. Afsuski, oxirgi paytlarda bizda shunday moda paydo bo’ldiki, muxlislar negadir noma’lum sabablarga ko’ra maydonga yugurib chiqishlari kerak degan qarorga kelgan. Afsuski, ayrim ommaviy axborot vositalarimiz vaziyatni qizdirib, bu kabi poygalarni qo‘zg‘atib, rag‘batlantirmoqda.

Aslida, muxlislarning his-tuyg’ularini hurmat qilgan holda, bu jazolanadigan masala deb, ogohlantirishim darkor. Buning uchun futbol assosiasiyasi muntazam ravishda jarima to‘laydi, “Paxtakor” ham jarima to‘lagan.

AQShda bu muammo bor, lekin yana aytamanki, bu amerikaliklar bilan unchalik bog’liq emas, u ko’proq Lotin Amerikasi jamoalari bilan bog’liq va Evroda bu muammo ham bor edi, axmoqlar ko’p edi.

Ko’proq tushuntirish ishlari olib borilishi kerak. Styuardlarning saviyasiga kelsak, so’nggi yillarda biz ko’plab turnirlarni o’tkazdik, ammo bu raqobatning biroz boshqacha pog’onasi. Umid qilamanki, bu safar hech kim futbol maydoniga yugurmaydi, chunki bu maydonlar juda kichik.

O‘zbekiston futbol assosiasiyasi tashkiliy qo‘mita xavfsizlik xizmati rahbari etib FIFA bilan ishlash tajribasiga ega shaxsni tayinladi. Bu odam Rossiya va Qatardagi jahon chempionatlarida ishlagan. U bilan muloqotda bo’lganimda, bu yerdagi hamkasblari, huquq-tartibot idoralarimiz bilan aloqa yo‘lga qo‘yilganidan mamnun. U vaziyatga juda optimistik.

Musobaqaga mezbonlik qiladigan uchta shaharning ikkitasi Buxoro va Andijon bo‘lib, shahar va viloyat hokimliklari bunga jiddiy yondashmoqda. Musobaqalarni o‘tkazishda katta tajribaga ega Toshkent ham bor. Bugun Andijonda aeroport yo’q, ya’ni jamoalar Andijonga poezdda borishlari kerak. U erda o’ynaydigan Yevropa jamoalari Farg’onaga samolyotda uchib, keyin u yerdan mashinada borishlari kerak, bu ham unchalik qulay emas. Ammo, shunga qaramay, boshqa barcha jihatlarda “Andijon” chempionlikka jiddiy tayyorgarlik ko’rmoqda.

– Jamoamiz futzal musobaqasiga qanchalik tayyor?

– Bu haqda yaqin kunlarda bilib olamiz, chunki yaqinda Usmonovning turniri bo’lib o’tadi. U yerda uchta jahon chempionati ishtirokchisi bor. Bular Tojikiston, O‘zbekiston, Gvatemala va plyus Qirg‘iziston bo‘lib, u so‘nggi bosqichga chiqishiga sal qoldi.

Bilishimcha, Braziliya ham kelib o’ynashi kerak, va Buxoroda. Bu ham ko’rsatkich bo’ladi: futbol assotsiatsiyasida juda muhim, yaxshi va to’g’ri qaror qabul qilindi. Braziliyalik murabbiyni taklif qilishga qaror qilindi.

Bizda iqtidorli futbolchilar bor va men har doim natijaga erishish uchun murabbiy kerak, deb hisoblaganman.

Uch-to’rtta xorijlik futbolchi o’rniga hech bo’lmaganda bitta murabbiy kelishini afzal ko’raman. Bu esa butun futbolimizni boyitar edi. Mana, assotsiatsiya to’g’ri ish qildi: jiddiy ish tajribasiga ega murabbiyni tayinlashdi. Tushunishimcha, unga juda yaxshi sharoit taklif qilishgan, shuning uchun ham kelgan. Ya’ni, tejab o’tirishmadi va bu ham o’z natijasini berishi kerak, deb o’ylayman.

– O’zbekiston mezbonlik qiladigan navbatdagi yirik futbol tadbiri qaysi?

 – O‘zbekiston mezbonlik qilishi kerak bo‘lgan navbatdagi yirik futbol turniri – 2029-yilda ayollar o‘rtasidagi Osiyo kubogi. Ba’zilar uchun bu unchalik jiddiy ko’rinmasligi mumkin, chunki erkaklar o’rtasidagi Osiyo Kubogidagidan kamroq jamoalar bor. Ehtimol, talablar biroz pastroqdir. Biroq, bu terma jamoalar. Xitoy va Avstraliya kabi mamlakatlarda ularning milliy ayollar terma jamoalari maqomi bo’yicha hech qanday jihatdan qolishmaydi.

Mamlakat rahbariyati va futbol assotsiatsiyasida ko‘proq turnirlar o‘tkazish uchun siyosiy iroda bor. Futzal bo’yicha jahon chempionati esa bunga yorqin misoldir. O‘zbekiston Osiyo kubogi va futzal bo‘yicha jahon chempionatiga mezbonlik qilishi to‘g‘risidagi qaror, umuman olganda, birorta ham tekshiruvsiz qabul qilingan. FIFA rahbariyati O‘zbekiston buni uddalay olishini bilgani uchungina ko‘r-ko‘rona qabul qilindi.

FIFA rahbariyati O’zbekistonni shu yo’l bilan rag’batlantirmoqchi bo’lgan, chunki O’zbekiston futbol assotsiatsiyasi FIFA rahbariyati bilan juda jiddiy munosabatda. Agar olti yil avval O‘zbekiston futbol assotsiatsiyasining o‘sha paytdagi rahbariyati tufayli xalqaro maydonda chetda qolgan bo‘lsa, hozir UEFA va FIFAning O‘zbekistonga munosabati butunlay boshqacha. Shuning uchun FIFA ular O’zbekistonda mutlaqo tavakkal qilmayotganini bilardi.

Ayollar o’rtasidagi Osiyo kubogi oldidan yana bir turnir bo’lishi ham mumkin. 17 yoshli o’smirlar o’rtasidagi jahon chempionati Qatar tomonidan 2025 yildan 2029 yilgacha o’tkaziladi. Ammo O‘zbekiston mezbonlik qilishi mumkin bo‘lgan 20 yoshdagilar jahon chempionati bor. Mehmonxonalar va stadionlar yetarli.

O’zbekiston va Qozog’iston 2034 yilgi jahon chempionatiga birgalikda ariza topshirgani haqida mish-mishlar tarqalgan edi. Bu bema’nilik, buni qabul qiladigan yagona davlat Saudiya Arabistoni ekanligini tushunamiz, chunki boshqa hech kim murojaat qilmagan. Ya’ni Saudiya Arabistoni mezbonlik qiladigan bo’lsa, rotatsiya qoidasiga ko’ra, O’zbekiston buni amalga oshira olmaydi.

Kamida 2042-2046 yillargacha jahon chempionatini unutishimiz kerak. 2027 yilda Saudiya Arabistonida bo’lib o’tadigan Osiyo Kubogi 2031 yilda Sharqqa – Janubiy Koreya yoki Xitoyga qaytishi kerak. 2035-yilda O‘zbekistonning mezbonlik qilish imkoniyati yaxshi, chunki Qatar 3 marta mezbonlik qilgan. Bu yil Saudiya Arabistoni mezbonlik qilmoqda, Amirliklar ikki marta mezbonlik qilgan. Eron, Hindiston, O‘zbekiston murojaat qilishlari mumkin. O‘zbekiston Markaziy Osiyo davlatlari bilan birga borishi mutlaqo mumkin, chunki Qirg‘iziston hozirda yangi stadionlar qurish bo‘yicha juda jiddiy dasturga ega. Tojikiston stadionlarini qanday qilib kiritish haqida o’ylash mumkin bo’ladi. Va bu 2035-yil uchun yaxshi dastur bo’ladi.

Tushunishimcha, norasmiy tarzda bu muzokara allaqachon mamlakatlar rahbariyati o‘rtasida olib borilmoqda. Stadionlarimizni modernizatsiya qilish kerak. Bugun biz nimani ko’rmoqdamiz? Bundan 10-15 yil avval qurilgan stadionlar yaroqsiz holga kelib qoldi. Superliga klublarining yarmi, “Lokomotiv” va “Paxtakor” o‘z uylarida o‘ynamaydilar.

“Paxtakor” stadioni eskirgan va bugungi kunda hech qanday talabga javob bermaydi. Agar jahon chempionati shartlari haqida gapiradigan bo‘lsak, O‘zbekistonda eng minimal talablarga javob beradigan bitta ham stadionimiz yo‘q. Eng katta muammo – bu imkoniyatlar. Jahon chempionati stadionlari uchun minimal talab – 40 000 tomoshabin. Osiyo Kubogi 20 000-lik stadionlar bilan mezbonlik qilish mumkin.

Xuddi shu shartli “Paxtakor” stadioni bitta o‘yin uchun, Chempionlar ligasi uchun yarashi mumkin. Ammo bir oy davom etadigan markazlashgan turnirni o‘tkazish kerak desak, konseptsiyani qayta ko‘rib chiqishimiz kerak. Jiddiy investitsiyalar va ba’zi qo’shimcha binolar talab qilinishi mumkin.

Suhbatdosh: Alisher Azimov

Materialni Bobur Karimov, Dana Oparina tayyorladi