Semizlik bolalarda qanday xavfli kasalliklarni keltirib chiqaradi

JSST ma’lumotiga ko‘ra, tashkilotning Yevropa mintaqaviy byurosiga a’zo davlatlarda yashovchi maktab yoshidagi har uch o‘g‘il-qizdan biri ortiqcha vazn yoki semizlikdan aziyat chekmoqda. Bu holat qizlarga nisbatan o‘g‘il bolalar orasida yuqori.

Bu muammoning asosiy sababi noto‘g‘ri ovqatlanish, jismoniy faollik yetishmasligi, nosog‘lom turmush tarzi va genetik omillar bilan bog‘liq.

Masalan, hozir bolalar o‘rtasida transyog‘larga to‘yingan “fast-fud”lar, shirinliklar, yuqori kaloriyali oziq-ovqatlar, gazli va rangli ichimliklar iste’mol qilish ommalashgan. Qolaversa, bo‘sh vaqtini televizor, kompyuter qarshisida yoki har xil gadjetlarda o‘tkazadigan o‘g‘il-qizlar safi kengaymoqda.

Bularning hammasi vazn ortishi va semizlikka olib kelmoqda. Shu tufayli ham yangi asrda qator xavfli xastaliklarning tobora yosharishi kuzatilmoqda.

Masalan, semizlik — qandli diabetning 2-turini rivojlantiruvchi xavf. Agar bu kasallik bolalarda 18 yoshga to‘lgunga qadar paydo bo‘lsa, ularning umr ko‘rish davomiyligi qisqarishi ehtimoli ortadi.

Ateroskleroz, arterial gipertenziya kabi yurak-qon tomir xastaliklarining erta yoshda paydo bo‘lishida ham vazn ortishining ta’siri katta.

Semirib ketish o‘g‘il bolalarda balog‘atga yetishning kechikishiga, qizlarda esa aksincha, tezlashishiga sabab bo‘ladi. Bu kelajakda bepushtlikni keltirib chiqarishi mumkin.

Vazn ortishi dastlab surunkali yog‘li jigar distrofiyasi, keyingi bosqichda esa jigar sirrozi kasalligini paydo qilishi ham tibbiyotda o‘z tasdig‘ini topgan.

Faol o‘sish davrida bolalarning suyak to‘qimalari hali to‘liq shakllanmagan bo‘ladi. Ortiqcha vazn ularda bo‘g‘im va umurtqa pog‘onasi xastaliklarini yuzaga keltirishi mumkin.

Shuningdek, semizlik apnoe sindromi (uyqu paytida nafas olishning to‘xtashi), bronxial astma va turli allergik xastaliklarga sabab bo‘lishi ham aniqlangan.

Bu muammoga qarshi kurashish uchun avvalo, bolalarning ovqatlanish ratsioni va rejimini tartibga solish lozim. Qolaversa, ularning kuniga kamida 1 soat jismoniy mashg‘ulotlar bilan shug‘ullanishi uchun imkoniyat yaratish zarur.

O‘z navbatida, o‘g‘il-qizlarning kundalik uyqu rejimiga amal qilishini ta’minlash muhim. Chunki me’yoriy uyqu ishtahani boshqarishga yordam beradi. Qolaversa, farzandlarning kompyuter, smartfon va televizor oldida o‘tkazadigan vaqtini cheklash ular salomatligiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.