Sarvar Hamroqulov: Adolatsizlik va byurokratiya tarixi

Sarvar Hamroqulov 22-Mehribonlik uyi bitiruvchisi. Uning hikoyasi mansabdor shaxslarning byurokratik sansolarligi va loqaydligi chin yetim yigitning hayotini murakkablashtirishi haqida qayg‘uli misoldir.

Hokimiyat tomonidan majburiyatlarning buzilishi

Sarvar 1999-yilda tug‘ilgan, O‘rtachirchiq tumani hokimining 08.09.2008 yildagi 557-son qarori bilan Mehribonlik uyiga joylashtirilgan. U yetim bola bo‘lgani uchun Vazirlar Mahkamasining qaroriga muvofiq ijtimoiy uy-joy olish huquqiga ega (PKM № 656). Hujjatga ko‘ra, O‘rtachirchiq hokimligi Sarvarni ijtimoiy uy-joy olish uchun maxsus platformadagi navbatga qo‘yishi shart edi. Biroq hokimlik hukumat qarorini sakkiz yildan beri bajarmay, Sarvarning so‘rovlariga quruq rasmiyatchilik bilan javob qaytarmoqda.

Ro‘yxatga olish bilan bog‘liq muammolar

2016-yilda, Sarvar 9-sinfni tamomlab, temir yo‘l kollejiga o‘qishga kirganida, hokimlik yetim bolani uy bilan ta’minlashi kerak edi. Ko‘p o‘tmay Mehribonlik uylari tarbiyalanuvchilarini uy-joy bilan ta’minlash vakolati O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Ijtimoiy himoya agentligiga o‘tkazildi.

Yakunda Sarvar Hamroqulov Maktabgacha ta’lim va maktab ta’limi vazirligiga murojaat qilib, 2023-yil 20-oktabr kuni ijtimoiy uy-joy olish uchun ixtisoslashtirilgan platformaga navbatga kiritildi.
Biroq O‘rtachirchiq tumani hokimligi xodimlarining so‘zlariga ko‘ra, oradan uch oy o‘tib “agentlik rahbari Sarvarni platformadan olib tashlashga ko‘rsatma bergan”. Shu bilan birga, Sarvar qanday hujjat yoki qonun asosida uy-joy olish onlayn navbatidan olib tashlangani haqida rasmiy hujjat taqdim etilmagan.

Ushbu qaror O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga zid bo‘lib, 656-sonli VM (18-band) va “Ma’muriy tartib-taomillar to‘g‘risida”gi qonunda nazarda tutilgan aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamlarini uy-joy bilan ta’minlash tartibini qo‘pol ravishda buzadi.

Tizim oldida ojizlik

2023-yil 8-avgust kuni Sarvar Hamroqulov Uchtepa tumani prokurori B.L.Sheranovga murojaat qilgan va prokuror 656-sonli PKMning 18-bandi asosida Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi
xulosasiga asosan navbatga qo‘yilishi kerakligini yozma ravishda tushuntirgan.
Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligining 04.03.2024 yildagi 04-28-445-sonli ijobiy xulosasi berilgan, biroq Hamroqulov hamon navbatga qo‘yilmagan.

Sarvar O‘rtachirchiq tumani prokurori U.M.Komilovga murojaat qilgan va prokuror o‘z javobida 2024-yil aprel oyidagi 4-193890\24-sonli xati bilan Sarvarni ijtimoiy uy-joy olish uchun navbatga qo‘yish zarurligi haqida taqdimnoma bergan. Biroq Ijtimoiy himoya agentligi qonun, Vazirlar Mahkamasining qarori va prokuror ko‘rsatmalariga e’tiborsizlik qilishda davom etmoqda.

Yetimning huquqlarini buzish

Maktabgacha ta’lim va maktab ta’limi vazirligidan vakolatlari O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Ijtimoiy himoya agentligiga o‘tkazilishi munosabati bilan Sarvar qonuniy uy-joysiz qoldi. Vazirlar Mahkamasining 656-son qaroriga ko‘ra, agar yetim bola 23 yoshga to‘lgunga qadar navbatga qo‘yilmagan bo‘lsa, Maktab va maktabgacha ta’lim vazirligi xulosa berib, uni navbatga qo‘yishi shart. Biroq Ijtimoiy himoya agentligi yetim bolaning huquqlarini e’tiborsiz qoldirishda davom etib, hokimlik xatolari tufayli Sarvar bir yil kechikib qolgani, shuning uchun uni navbatga qo‘ya olmayotganini da’vo qilmoqda. Shunday qilib, davlat idoralarining xatolari tufayli yetim hali ham uysiz qolmoqda. Davlat organlari o‘z xatolarini tan olish, vaziyatni to‘g‘rilash o‘rniga, mas’uliyatni bir-birining zimmasiga yuklamoqda, yetimning davlat tomonidan kafolatlangan huquqlarini qo‘pol ravishda poymol qilmoqda!

Byurokratiya va befarqlik

Bu voqea tizimli muammolar, mansabdor shaxslarning loqaydligi va mas’uliyatsizligi qonunlarda mustahkamlab qo‘yilgan adolat va davlat kafolatlariga ishonchni barbod qilayotganiga yorqin misoldir.

Sarvar yetim bo‘lib, bevosita mas’uliyatni ado etish o‘rniga, mas’uliyatni boshqalarga o‘tkazib, jarayonni kechiktirishni ma’qul ko‘radigan inson taqdiriga befarq mutasaddilarga duch kelmoqda. Natijada yigitning hayoti barbod bo‘lish ostonasida.

Toshkent shahar tumanlararo ma’muriy sudida O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Ijtimoiy himoya agentligi javobgar, da’vogar – Sarvar Hamroqulov bo‘lgan sud jarayoni davom etmoqda. Umid qilamizki, sud adolatli bo‘lib, yetimning haq-huquqini tiklab, aybdorlarni jazolaydi.

Sarvar Hamroqulov ishi islohotlar zarurligini, yetim bolalar huquqlarini himoya qilishga qaratilgan qonunlar ijrosi ustidan nazoratni kuchaytirish zarurligini ko‘rsatadi. Sakkiz yillik qog‘ozbozlikka yo‘l qo‘ygan yetimning taqdiriga befarq bo‘lgan amaldorlar shaxsiy jazolanishi darkor.