OTB: 2070-yilga kelib iqlim o‘zgarishi Osiyo-Tinch okeani mintaqasining rivojlanayotgan mamlakatlarida YaIMning 17% ga qisqarishiga olib kelishi mumkin

Osiyo taraqqiyot bankining (OTB) yangi tadqiqoti shuni ko‘rsatmoqdaki, iqlim o‘zgarishining ta’siri issiqxona gazlari emissiyasi yuqori bo‘ladigan stsenariyda 2070-yilga kelib Osiyo-Tinch okeani mintaqasidagi rivojlanayotgan mamlakatlarda yalpi ichki mahsulotni (YaIM) 17 foizga kamaytirishi mumkin. 2100 yilga kelib esa – 41% ga.

Dengiz sathining ko‘tarilishi va mahsuldorlikning pasayishi juda katta yo‘qotishlarga olib keladi, eng ko‘p zararni iqtisodlari zaif bo‘lgan past daromadli mamlakatlar ko‘radi. OTBning Osiyo-Tinch okeani mintaqasi iqlimi bo‘yicha hisobotining birinchi nashrida taqdim etilgan yangi tadqiqot mintaqaga tahdid soluvchi bir qator halokatli ta’sirlar haqida batafsil ma’lumot beradi. Agar iqlim inqirozi tezlashishda davom etsa, qirg‘oq bo‘ylarida suv toshqini 2070-yilga kelib mintaqadagi 300 million kishiga tahdid solishi va har yili qirg‘oq aktivlariga trillionlab dollar zarar yetkazishi mumkin.

“Iqlim o‘zgarishi mintaqadagi tropik bo‘ronlar, issiqlik to‘lqinlari va suv toshqinlarining halokatli oqibatlarini kuchaytirib, misli ko‘rilmagan iqtisodiy muammolar va insoniyat jabrlanishiga sabab bo‘ldi, – deydi OTB prezidenti Masatsugu Asakava. – Bu ta’sirlarni bartaraf etishga juda kech bo‘lishidan oldin, shoshilinch, yaxshi muvofiqlashtirilgan iqlim choralari kerak. Ushbu iqlim hisoboti shoshilinch moslashish ehtiyojlarini qanday moliyalashtirish haqida tushuncha beradi va rivojlanayotgan a’zo hukumatlarga issiqxona gazlari chiqindilarini tejamkorlik bilan kamaytirish bo‘yicha istiqbolli siyosat tavsiyalarini beradi”.

Hisobotda qayd etilishicha, mintaqadagi jamoatchilik fikri iqlim o‘zgarishiga qarshi kurashish bo‘yicha harakatlarni qo‘llab-quvvatlaydi. Osiyo Taraqqiyot Banki (OTB) tomonidan joriy yilda o‘tkazilgan iqlim o‘zgarishini idrok etish bo‘yicha so‘rovda 14 ta mintaqaviy iqtisodiyotdagi respondentlarning 91 foizi global isishni jiddiy muammo deb bilishgan va ko‘pchilik hukumatlardan yanada kattaroq choralar ko‘rishini kutishgan.

О‘sib borayotgan iqlim xatarlarini bartaraf etish uchun moslashuv harakatlarini tezlashtirish va moslashishga yo‘naltirilgan iqlimni moliyalashtirishni sezilarli darajada kengaytirish kerak. Hisobotda mintaqa mamlakatlari global isishga moslashish uchun yillik investitsiya ehtiyojlarini 102 milliard AQSh dollaridan 431 milliard AQSh dollarigacha baholaydi, bu 2021-22 yillarda mintaqada moslashish uchun ajratilgan mablag‘ning 34 milliard dollaridan sezilarli darajada oshadi. Hukumatning tartibga soluvchi islohotlari va iqlim xatarlarini yaxshiroq tushunish xususiy iqlim kapitalining yangi manbalarini jalb qilishga yordam beradi, biroq bunga xususiy investitsiyalarning ancha katta oqimi talab qilinadi.

Yumshatish chora-tadbirlari nuqtai nazaridan, hisobot shuni ko‘rsatadiki, mintaqa qayta tiklanadigan energiyadan nol uglerod chiqindilariga o‘tish uchun yaxshi mavqega ega va rivojlanayotgan ichki va xalqaro uglerod bozorlari iqlim o‘zgarishi maqsadlariga iqtisodiy jihatdan samarali erishishga yordam beradi.

OTB o‘ta qashshoqlikka barham berish bo‘yicha sa’y-harakatlarini davom ettirar ekan, gullab-yashnagan, qamrab oluvchi va barqaror Osiyo va Tinch okeani mintaqasiga erishish tarafdori. OTB 1966-yilda tashkil topgan bo‘lib, uning a’zolari 69 ta davlatdan iborat, shulardan 49 tasi mintaqada joylashgan.