Ўзбекистон ўзини Ғарб иқтисодий санкцияларидан ҳимоя қилмоқда

Олий Мажлис қуйи палаталари аъзолари биринчи ўқишда “Иқтисодий санкциялар билан боғлиқ хатарларни бошқариш механизмлари такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги қонун лойиҳасини қабул қилди. Чекловлар бошқа мамлакатларда иқтисодий санкцияларга дучор бўлганларга таъсир қилиши мумкин.

Ташаббус Ўзбекистонга нисбатан иккиламчи санкцияларни қўллаш хавфи – санкциялар режимини бузиш чоралари туфайли таклиф этилган. “Ушбу қонун лойиҳаси Марказий банкнинг кредит-тўлов ташкилотларида иқтисодий санкциялар билан боғлиқ рискларни бошқариш бўйича талабларни белгилашни назарда тутади”, — дейилади Олий Мажлис баёнотида.

Ҳужжат Марказий банкнинг кредит-тўлов ташкилотларида иқтисодий санкциялар билан боғлиқ рискларни бошқариш бўйича ваколатларини кенгайтиради. Депутатлар Ўзбекистонда банклар фаолиятига чекловлар жорий этиш эҳтимоли мавжуд бўлса, ҳисобварақ очиш ва молиявий операцияларни амалга оширишдан бош тортишни таклиф қилмоқда.

“Ушбу қонун лойиҳасининг қабул қилиниши банк тизимининг молиявий барқарорлигини мустаҳкамлашга, халқаро ва хорижий молия институтларининг мамлакатимиз банк тизимига бўлган ишончини оширишга, фуқаролар ва хўжалик юритувчи субъектларнинг трансчегаравий операциялари узлуксизлигини таъминлашга хизмат қилади”, — дейилган Олий Мажлис баёнотида.

Санкцияга қўшилган Чехия, Латвия ва Эстония тажрибасини ҳисобга олган ҳолда тайёрланган қонун лойиҳаси Марказий банкка қўшимча ваколатлар беради.

Ҳозирги вақтда амалдаги қонунчилик кредит ва тўлов институтлари фаолиятидаги иқтисодий санкциялар билан боғлиқ рискларни тартибга солиш ва назорат қилишнинг ҳуқуқий асосларини таъминламайди. Бу иқтисодий санкциялар ёки улар билан боғлиқ рискларга дучор бўлган жисмоний шахсларга маҳаллий банкларда эркин ҳисоб рақамларини очиш ва операцияларни амалга ошириш имконини беради.

Қонун лойиҳаси ташаббускорларининг таъкидлашича, иқтисодий санкциялар билан боғлиқ рискларни бошқаришга қўйиладиган талабларни белгилашнинг ҳуқуқий асосларини яратиш Марказий банкка кредит-тўлов институтларининг рискларни бошқариш тизимларининг заиф томонларини ўз вақтида аниқлаш, рискларни баҳолаш ва хавфларни камайтиришнинг самарали усулларини ишлаб чиқиш имконини беради.

“Ведомости” нашрига кўра, МКА “Аронов и Партнеры” компаниясининг адвокати ва бошқарувчи ҳамкори Александр Ароновнинг Тошкентдаги эҳтимолий тақиқ россияликлар аккаунтларининг оммавий равишда ёпилишига олиб келмайди, деган фикрини келтирган. Аммо санкциялар рўйхатидаги шахсларга оид қонун лойиҳаси кутилган эди.

“Сўнгги пайтларда [Россия ва Ўзбекистон ўртасидаги] <…> барча тўловлар ёмон бажарилмоқда. Уларни амалга ошириш деярли мумкин эмас. Бу жорий қилинган санкциялар ва иккиламчи санкцияларни қўллаш билан боғлиқ хавотирлар билан боғлиқ”, – дейди Аронов.

Ушбу маълумотни КИАП АБнинг “Санкциялар қонуни ва комплаенс” амалиёти раҳбари Денис Примаков ҳам тасдиқлайди. Унинг “Ведомости” нашрига айтишича, Ўзбекистондаги банклар энди санкцияланган шахслар билан операцияларни амалга оширмайди.

“Энди биз санкцияланган бенефициарлар ёки санкцияланган товарлар билан алоқаси бўлган Россия компаниялари ўз ҳисобларини ёпишни бошлашини кутишимиз мумкин”, дейди Примаков.

Қонун лойиҳаси Ўзбекистонни иккиламчи санкциялардан қочиш ва “халқаро майдонда ўз мавқеини яхшилаш”ни таъминлашга қаратилган, деб ҳисоблайди ўзбекистонлик сиёсатшунос Фарход Толипов. Эксперт қонун лойиҳаси республикада яшаб, ишлаётган кўп сонли русларга таъсир қилмаслигини билдирмоқда.