Таълим соҳасидаги меҳнат бозорида вазият қандай

Бугунги кунда hh.uz сайтида ўқитувчилар учун бўш иш ўринларининг аксарияти турли хусусий мактаблар ва қўшимча таълим марказлари томонидан очилган – бу муассасаларда чет тиллари ва дастурлаш ўқитувчилари, шунингдек, ижодий фанлар ўқитувчилари алоҳида талабга эга.

Ўзбекистонда 2023 йил август ойида “Фан ва таълим” йўналиши бўйича бўш иш ўринлари сони ўтган йилнинг шу ойига нисбатан 74 фоизга, фаол резюмелар сони эса 3 баробарга ошган. Аммо бундай кучли ўсиш ҳам малакали кадрлар етишмовчилигини қопламайди. Кўпинча, бўлғуси ўқитувчиларни маошнинг пастлиги қўрқитади .

Ўзбекистонда 2023 йил ҳолатига кўра ўқитувчилар/репетиторлар ва хусусий репетиторларнинг ўртача таклиф этилаётган иш ҳақи 3,5 миллион сўмни ташкил этмоқда, бу ўтган йилга нисбатан 16 фоизга кўпдир. Тошкент шаҳрида олий ўқув юртларининг ўқитувчилари (30 миллион сўмгача), хусусий мактабларда бошланғич синф ўқитувчилари (10 миллион сўмгача) ва чет тиллари ўқитувчилари (25 миллион сўмгача) лавозимларига энг юқори маошлар Тошкент шаҳрида таклиф этиляпти.

Айни пайтда Ўзбекистонда энг жозибали бўш иш ўрни Тошкентдаги ўқув марказларидан бирида инглиз тили ўқитувчиси лавозими бўлиб, унга ойига 16 500 000 сўмдан 33 000 000 сўмгача маош беришга тайёр. Талаблар ҳам шунга мос – IELTS 7.0 ёки ундан юқори, икки йиллик иш тажрибаси, ўзбек ва рус тилларини билиш.

Қуйида келгуси 5 йил ичида пайдо бўлиши мумкин бўлган келажакдаги таълим соҳасидаги касблар рўйхати келтирилган.

1. Mind-фитнес бўйича тренер

Мутахассислар ўртасида рақобатнинг кучайиши уларнинг ақлий қобилиятларини яхшилаш ва ошириш истагини келтириб чиқаради. Мind-фитнес бўйича мураббий хотирани, ўқиш тезлигини, ақлий арифметикани, диққатни жамлашни ва ҳоказоларни яхшилаш учун дастурларни ишлаб чиқади. Дастурлар инсоннинг психотипи ва темпераменти каби индивидуал хусусиятларини ҳисобга олади. Когнитив ривожланиш учун шунга ўхшаш марказ аллақачон Қўшма Штатларда пайдо бўлган.

2. Модератор

Бу касб социология, психология, маркетингда кенг тарқалган. У таълим соҳасига ҳам кириб келди. Модератор билан фасилитатор ролидаги муҳокамалар ва гуруҳ муҳокамалари ўқувчиларнинг ўзини намоён қилишига ёрдам беради ва муҳокама қилинаётган мавзуга қизиқишни оширади. Яқинда бу амалиёт Россия таълимида қўлланила бошланди. Вақт ўтиши билан модератор аксарият таълим ташкилотларининг ажралмас қисмига айланади деб тахмин қилиш мумкин.

3. Онгни бошқариш учун қурилмалар ишлаб чиқувчиси

Инсон ҳаётининг замонавий ритми унинг самарали меҳнатига умуман ҳисса қўшмайди. Бу муаммо ақлни бошқариш учун қурилмаларни ишлаб чиқувчилар ҳал қилишга ёрдам беради. Улар мижозни ҳис-туйғуларини бошқаришга ўргатиш учун махсус дастурлар ва воситаларни яратади. Ишлаб чиқилган қурилмалар одамни самарали онг ҳолатига киритишга имкон беради, масалан, улар диққатни жамлашни оширади ёки дам олишга мослашади.