Трамп президентликка номзод бўла олиши ёки олмаслигини АҚШ Олий суди ҳал қилади

АҚШ Олий суди собиқ президент Дональд Трампнинг Колорадо штатидаги республикачилар праймеризи олдидан уни четлатиш ҳақидаги суд қарорига нисбатан апелляциясини кўриб чиқишга розилик берди. Иш февралда кўриб чиқилади ва қарор бутун мамлакат бўйича қўлланилади.

Колорадо Олий судининг қарорига кўра, Дональд Трамп партия номзодини аниқлаш учун овоз беришда иштирок этиши мумкин бўлган номзодлар рўйхатидан чиқарилиши керак, чунки у 2021 йил 6 январдаги тартибсизликларда ўз ролини ўйнаган.

Ҳуқуқий жиҳатдан масала шундаки, Фуқаролар уруши даврида Конституцияга киритилган тузатиш Трампга нисбатан қўлланилиши мумкинми?

АҚШ Конституциясига киритилган 14-тузатиш “қўзғолон ёки исёнда иштирок этган” ҳар қандай шахснинг федерал лавозимни эгаллашига тақиқ солади, аммо собиқ президент вакиллари бу Трампга тегишли эмаслигини таъкидлашмоқда.

Унинг адвокатлари “Колорадо Олий судининг қарори Колорадодаги миллионлаб сайловчиларнинг сайлаш ҳуқуқидан Конституцияга зид равишда маҳрум қилиши мумкин ва эҳтимол бутун мамлакатдаги ўнлаб миллион сайловчилар ҳуқуқидан маҳрум қилиш учун намуна сифатида ишлатилади” деб таъкидлашмоқда.

Колорадо Республикачилар партияси штатдаги овоз беришни бутунлай бекор қилиш ва овоз бериш ўрнига номзодларнинг президентликка номзодлигини расмий йиғилишларда бюллетенларсиз, очиқ овоз бериш орқали тасдиқлаш жараёнини бошлаш билан таҳдид қилган.

Колорадо Олий судининг декабрда 4 овоздан 3 овоз устунлиги билан қабул қилинган қарори 14-ўзгартириш президентлик номзодини четлаштириш учун биринчи марта қўлланилганини англатади.

АҚШ Олий суди Трампнинг апелляциясини жуда тез, фақат чоршанба куни киритилганидан сўнг кўриб чиқишга розилик берди. Судьялар ишни тезкор тартибда ҳал қилишни ҳам эълон қилдилар, эшиттириш 8 февралга белгиланди (одатда Олий суд ишларини кўриб чиқиш 4 дан 12 ойгача олади).

Шу тариқа, суд мартдаги “Супер сешанба”дан олдин, яъни Колорадо ва бошқа кўпгина штатларда дастлабки сайловлар бўлишидан аввал қарор чиқариш эҳтимоли катта.

Ричмонд университети профессори Карл Тобиас Олий суднинг тезкор ҳаракатларини “бутун мамлакатдаги турли штатларда кўплаб даъволар киритилиши билан изоҳланадиган башорат қилинган ҳол” деб атади.

Колорадодан ташқари, Мэн штати давлат котиби ҳам Трампни республикачиларнинг дастлабки сайловидан четлаштириш тўғрисида қарор қабул қилган. Собиқ президент вакиллари маҳаллий судга шикоят қилдилар.

Миннесота ва Мичиган судлари Трампни дисквалификация қилиш уринишларини рад этди. Бошқа ишлар, жумладан, Орегонда кўриб чиқилмоқда.

Трампнинг 2020 йилги президентлик сайлови натижаларини шубҳа остига қўйишга қаратилган тахмин қилинаётган уринишлари федерал суд ва Жоржия штати судида олиб борилаётган суд жараёнларининг эътибор марказида турибди, лекин ҳеч қайси ҳолатда унга нисбатан қўзғолонга ундаш этиш бўйича жиноий айблов киритилмаган.

Ҳозирги вақтда Дональд Трамп Республикачилар партиясининг ноябрь ойидаги сайловлардаги энг эҳтимолдаги номзоди ҳисобланади.