Ветнамда дунёнинг энг катта банк фирибгарлигига алоқадор миллиардернинг ўлим жазоси апелляцияси рад этилди

Ветнамлик кўчмас мулк тадбиркори Труонг Мй Лан дунёнинг энг йирик банк фирибгарлигини уюштирганликда айбланиб, ўлим жазоси ҳукми бўйича апелляцияда ютқазди.

68 ёшли бизнес аёл энди ўз ҳаётини сақлаб қолиш учун вақт билан беллашмоқда, чунки Ветнам қонунчилигига кўра, у ўзлаштирилган маблағнинг 75 фоизини қайтара олса, жазоси умрбод қамоқ жазосига ўзгартирилиши мумкин.

Апрелда ўтказилган судда Труонг Мй Лан яширинча мамлакатнинг бешинчи йирик банки – Саигон Cоммерcиал Банкни бошқарган ва сўнгги 10 йилда кўплаб сохта компаниялар орқали 44 миллиард долларни талон-тарож қилгани исботланган эди. Прокуратура бу маблағнинг 27 миллиард доллари нотўғри йўллар билан ўзлаштирилганини, 12 миллиард доллари эса ўғирланганини таъкидлади. Айнан ўғирланган маблағ сабаб унга ўлим жазоси тайинланган.

Бу ҳукм нафақат катта миқёсда қабул қилинган, балки оқ ёқали жиноятлар учун ўлим жазоси берилган жуда кам сонли ҳолатлардан бири бўлди.

Суд ҳукми ва келажакдаги имкониятлар

Жорий ҳафтада суд апелляция шикоятини рад этди, лекин Труонг Мй Лан ҳали ҳам 9 миллиард долларни қайтара олса, ўлим жазосидан қутулиш имкониятига эга. Бу унинг сўнгги имконияти эмас – у ҳали президентдан амнистия сўраши мумкин.

Судда Труонг Мй Лан аввалига қатъий кўринишга эга бўлса-да, апелляция жараёнида янада камтарлик билан чиқиш қилди. У давлатга бундай зарар келтиргани учун уялишини ва асосий мақсади йўқотилган маблағни қайтариш эканини таъкидлади.

Ўтган йўл ва «Блазинг Фурнаcес» кампанияси

Труонг Мй Лан Ҳо Чи Мин шаҳрида хитой-ветнам оиласида туғилган ва дастлаб онаси билан бозор дўконида косметика сотишдан бошлаган. 1986 йилда Коммунистик партия иқтисодий ислоҳотлар эълон қилгач, у ер-сотиб олишга киришди ва 1990-йилларда меҳмонхоналар ва ресторанларга эга бўлди.

Унга қарши ҳукм ўтган йилнинг энг жадал коррупцияга қарши кампанияларидан бири, «Блазинг Фурнаcес» доирасида чиқарилди. Бу жараёнда қолган 85 айбланувчи ҳам айбдор деб топилди, тўрт нафари умрбод қамоққа, қолганлари эса турли муддатларга маҳкум этилди.

Молиявий имкониятлар ва вақт билан пойга

Прокурорлар Труонг Мй Ланнинг жиноятларини «ўлчовсиз ва илгари кузатилмаган» деб атаб, унга енгиллик кўрсатишга асос йўқлигини айтишди. Шу билан бирга, унинг ҳимоячилари молиявий сабабларга кўра жазони енгиллаштиришни сўрашди.

Ҳозирда давлат унинг 1,000 дан ортиқ активларини музлатиб қўйган. Бу активлар орасида Ҳо Чи Мин шаҳридаги ҳашаматли мулклар, акциялар ва бошқа бизнес улушлари мавжуд. Ҳимоячиларнинг сўзларига кўра, Труонг Мй Лан активларини сотиш ва керакли 9 миллиард долларни йиғиш учун вақтга муҳтож.

Ҳукмнинг ижросини кутиш одатда йиллар давом этиши мумкин бўлса-да, Труонг Мй Лан активларини сотиш жараёнида имкон қадар тезроқ ҳаракат қилишга мажбур. Акс ҳолда, ўлим жазоси ижро этилиши эҳтимоли сақланиб қолади.

Ветнам ўлим жазоси бўйича дунёнинг етакчи давлатларидан бири бўлиб қолмоқда, аммо ҳукмнинг ижроси кўпинча маҳбусларга огоҳлантиришсиз амалга оширилади.