Ўзбекистон президенти инсон аъзолари ва тўқималарини трансплантация қилиш тўғрисидаги қонунни имзолади

Ўзбекистон Президенти 11 май куни «Инсон аъзолари ва тўқималари трансплантацияси тўғрисида»ги қонунни имзолади. Ҳужжат 12 май куни расмий эълон қилинганидан кейин кучга кирди, деб ёзади “Фергана” нашри.

Қонунда трансплантациянинг мақсад ва шартлари, унинг объектлари, донорлар доираси (тирик ва ўлик), донор ва реципиентнинг ҳуқуқлари, тирик ва ўлик одамларнинг аъзолари ва тўқималарини олиш шартлари белгиланади.

Трансплантация қабул қилувчининг ёзма розилиги билан амалга оширилади. Бундай ҳолда, олувчи яқинлашиб келаётган жарроҳлик операцияси ёки манипуляция билан боғлиқ ҳолда унинг соғлиғи учун юзага келиши мумкин бўлган асоратлар тўғрисида квитанция ва видео ёзув билан огоҳлантирилиши керак.

Агар реципиент 18 ёшга тўлмаган ёки муомалага лаёқатсиз деб топилган бўлса ёки ундан розилик олишнинг иложи бўлмаса, трансплантация унинг ота-онаси ёки бошқа қонуний вакилининг ёзма розилиги билан амалга оширилади.

Тирик донордан органлар ва (ёки) тўқималарни олиб ташлашга фақат унинг соғлиғига зарар етказилмаса, бу кўриш, нутқ, эшитиш, ақлий бузилиш ёки доимий ногиронликка олиб келадиган бошқа соғлиқ муаммоларига олиб келиши мумкин бўлган ҳолларда рухсат этилади.

Инсон аъзолари ва (ёки) тўқималари Ўзбекистон Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан белгиланган рўйхатга киритилган касалликдан азият чеккан тирик донорга ёки мурдасига тегишли бўлса, уларни олиб ташлашга йўл қўйилмайди.

Қуйидагиларга нисбатан инсон аъзоларини ва (ёки) тўқималарини олишга йўл қўйилмайди:

– 18 ёшга тўлмаган шахсларга (бундан суяк илигини трансплантация қилиш ҳоллари мустасно);

– белгиланган тартибда муомалага лаёқатсиз деб топилган шахсларга, шунингдек руҳий ҳолатнинг бузилишларига (руҳий касалликларга) чалинган шахсларга;

– қамоқда ёки озодликдан маҳрум этиш жойларида сақланаётган шахсларга;

– I ва II гуруҳ ногиронлиги бўлган шахсларга;

– ҳомиладор аёлларга;

– шахси аниқланмаган шахсларга;

– муайян яшаш жойи бўлмаган шахсларга;

– «Меҳрибонлик», «Саховат» ва «Мурувват» уйларида яшовчи шахсларга;

– аъзоси ва (ёки) тўқималари илгари трансплантация учун олинган шахсларга.

Ўзбекистон фуқароси чет давлат фуқароси бўлган реципиент учун донор бўлиши мумкин эмас.

Қонунга кўра, инсон аъзоларини ва (ёки) тўқималарини унинг мурдасидан олишга унинг тириклик чоғидаги нотариал тартибда тасдиқланган ёзма розилиги мавжуд бўлган тақдирда йўл қўйилади.

Трансплантация видео суратга олинади. Бунда видеоёзувдаги маълумотлар тиббий сирни ташкил этиб, ошкор этилишига йўл қўйилмайди, қонун ҳужжатларида назарда тутилган ҳоллар бундан мустасно.

Инсон аъзолари ва тўқималарини сотиш ва сотиб олиш, шунингдек уларни чет элга олиб чиқиш тақиқланади.

Тирик донор ва реципиент тўғрисидаги маълумотлар тиббий сир ҳисобланади, уни ошкор қилишга йўл қўйилмайди, қонун ҳужжатларида назарда тутилган ҳоллар бундан мустасно.