Жиззах вилоятида 6-синф ўқувчисини зўрлаган эркакка 2 йил озодликни чеклаш жазоси тайинланди

Жиззах вилоятида туғилган 21 ёшли йигит 2022 йил ёзида қўшниси орқали 12 ёшли қиз билан танишиб қолади, бу ҳақда жиноий иш материалларида сўз боради, деб ёзади Nemolchi.uz лойиҳаси.

«Йигитнинг сўзларига кўра, улар бир-бирларини севиб қолишган ва қиз вояга етганида турмуш қуришни режалаштиришган. Кузда унинг уйига келиб, қизни ва қўшнисини сайр қилиш учун олиб кетган. Кейин кеч бўлгани учун уларни бобосининг уйига олиб бориб, қизни қариндошлари билан таништирган, қиз уларга ёққан. Қиз билан қўшниси шу уйда тунаб қолишган, ўша кечаси йигит қизнинг розилиги билан у билан ётган. Эртаси куни қиз уйига қайтган, кундузи йигит унинг олдига келган ва улар яна жинсий алоқа қилишган. Суд мажлисида айбланувчи ўз айбига иқрор бўлди, қиз ва унинг онаси унга қарши ҳеч қандай даъвоси йўқлигини билдирган”.

Дастлабки тергов органлари ишни Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 128-моддаси 3-қисми бўйича (16 ёшга тўлмаган шахс билан жинсий алоқада бўлиш) квалификациялаган. Суд муҳокамаси давомида судья ишни енгилроқ жазони назарда тутувчи 128-модданинг 1-қисмига ўзгартирган ва уни 2 йилга озодликни чеклаш жазосини тайинлаган.

“Nemolchi.uz таҳририяти  зўрлаш бўйича Олий суд Пленумининг қарори бекор қилиндими?. Ёки дастлабки тергов органлари судья Муҳаммади Жўраев, прокурор ёрдамчиси D.M.Бойтўраев  118-модданинг 4-қисми («Зўрлаш») бўйича қандай ишлар квалификация қилиниши ҳақидаги маърузаларни қолдиришганми?” деган саволни ўртага ташлайди.

Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 118-моддаси 4-қисмида: “Ўн тўрт ёшга тўлмаган шахсни зўрлаш ўн беш йилдан йигирма йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади”.

Олий суд пленумининг зўрлаш ҳақидаги ишлар бўйича суд амалиёти тўғрисидаги қарори:

1. Номусга тегиш деганда (ЖК 118-моддаси), аёл жинсидаги шахс билан унинг эркига қарши ёки эркидан ташқари зўрлик ишлатиб, қўрқитиб (бундан буён матнда-таҳдид этиб) ёхуд жабрланувчининг ожизлигидан фойдаланиб, табиий усулда жинсий алоқа қилиш тушунилиши лозим.
2. Ожиз аҳвол деганда, жабрланувчининг шундай аҳволи тушунилиши керакки, бундай пайтда у ўзининг физиологик, жисмоний ёки руҳий ҳолати (жисмоний нуқсони, руҳияти бузилганлиги, жуда ёшлиги ёки кексалиги, қаттиқ оғриқ ёки беҳушлик ҳолати, алкогол, гиёҳвандлик воситалари, уларнинг аналоглари ёки психотроп моддалар таъсирида ўта мастлик ҳолати)га кўра ўзини ўзи ҳимоя қилиш, айбдорга фаол қаршилик кўрсатиш ёки ўзига нисбатан содир этилаётган ҳаракатлар хусусияти ва моҳиятини тушуниш ёки ўз ҳаракатларини бошқариш имкониятига эга бўлмайди. Бунда айбдор жабрланувчи ожиз аҳволда эканлигини англаган бўлиши шарт.

Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 29-моддаси: “Ўн тўрт ёшга тўлмаган (вояга етмаганлар)”. Ўзбекистон қонунчилигида 14 ёшга тўлмаган вояга етмаган шахс вояга етмаган деб аниқ кўрсатилган. Олий суд Пленуми қарорига кўра, ўсмирлик даври жинсий алоқага келганда автоматик равишда ночор ҳолат ҳисобланади. Шундай қилиб, 14 ёшгача бўлган шахс билан ҳар қандай жинсий алоқа оғирлаштирилган зўрлаш ҳисобланади.

“Вояга етмаганлар билан жинсий алоқани романтизациялашга, буни ўзаро севги ва уларнинг хоҳиши билан изоҳлашга ҳожат йўқ. Бундай бола психикасининг ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда берган «розилиги»ни катталарнинг розилиги билан тенглаштириб бўлмайди. Агар қонун бузилган бўлса, тез орада терговчилар, судьялар, прокурорлар 6-8-10 ёшли болалар қаршилик кўрсатмаса, «рози» бўлса, зўрланганини оқлай бошлайди”.

Лойиҳа прокурор протест бериши кераклигини, тергов ва суд жараёнини қонун талаблари асосида ўтказиш зарурлигини қайд этади.

“Шунингдек, васийлик органлари қизнинг оилавий аҳволига эътибор қаратишлари керак: қандай қилиб 12 ёшли қизига эркак билан ётишга рухсат бериш ва унинг қилган иши учун унга қарши даъво бермаслик мумкин? Қиз улғайиб, унга қандай муносабатда бўлишганини тушунса, унинг психикасига нима бўлади?”, – дейилади хабарда.