Ўзбекистон «Док-1 Макс» сиропи каби болалар ўлимига олиб келадиган ҳолатларнинг олдини қандай олиши мумкин

Жанубий Африкада Johnson & Johnson компанияси томонидан ишлаб чиқарилган йўталга қарши болалар сиропининг чақириб олинган  икки партияси текширилганида ҳеч қандай токсин излари топилмади, шунингдек мамлакатнинг дори воситалари бўйича назорат органи сиропни истеъмол қилишдан ҳеч қандай салбий таъсирлар қайд этилмагани ҳақида шу ой бошида  маълум қилди.

Жанубий Африка тиббий маҳсулотларни тартибга солиш органи чақириб олиш ҳақида апрель ойида эълон қилганди. Бу Нигерия назорат органи Жанубий Африкада ишлаб чиқарилган Benylin болалар сиропи партиясини чақириб олгандан бир неча кун ўтгач содир бўлди. Чақириб олишга сабаб сиропда потенциал ўлимга олиб келувчи заҳарли модда – диэтиленгликолнинг мақбул даражадан юқори бўлиши эди. Бу модда бошқа яқин токсин – этиленгликол билан бирга 2022 йилда Ўзбекистон, Камерун, Гамбия, Индонезияда 300 дан ортиқ болаларнинг ўлимига сабаб бўлган эди.

Чақириб олинган Benylin сиропи партияси J&J компанияси томонидан Жанубий Африкада 2021 йил майда ишлаб чиқарилган. Kenvue (Johnson & Johnson бўлинмаси) Нигерия томонидан чақириб олинган партияни синовдан ўтказганини ва унда на диэтилен, на этиленгликол топилмаганини маълум қилди.

Нигерия чақириб олганидан сўнг, маҳсулот бошқа беш Африка мамлакати – Кения, Руанда, Танзания, Зимбабве ва Жанубий Африка дўконлари пештахталаридан ҳам олиб ташланди.

Ўшанда Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти «томонлардан маълум тафсилотлар тасдиқланган тақдирда» Johnson and Johnson ишлаб чиқарган потенциал заҳарли болалар йўтал сиропи ҳақида кенгроқ огоҳлантириш чиқаришни режалаштирган эди.

ЖССТ Benylin Paediatric сиропининг қалбаки бўлиш эҳтимоли ҳам «тергов доирасида кўриб чиқилаётгани»ни маълум қилди.

Ўзбекистон бозорида контрабанда ва қалбакилаштириш хавфи юқорилигини ҳисобга олиб, дори воситаларини назорат қилиш ва сертификатлаш масаласига қайтишни муҳим деб ҳисоблаймиз.

Гарчи Benylin Paediatric қўлланилиши оқибатида жабрланганлар ҳақида ҳозирча хабарлар келмаган бўлса-да, диэтиленгликол истеъмол қилинганда инсон учун заҳарли ва ўткир буйрак етишмовчилигига олиб келиши мумкин.

«Дори воситалари туфайли ўлим ҳолатларининг олдини олиш учун ҳар қандай давлат бир қатор чораларни кўриши керак. Биринчи навбатда, қатъий тартибга солиш назорати. Яъни, дори воситаларини рўйхатдан ўтказиш, ишлаб чиқариш, тарқатиш ва сотиш учун қатъий меъёрлар ва стандартлар. Бунга мажбурий сертификатлаш, легаллаштириш ва ишлаб чиқариш корхоналарини мунтазам текшириш киради», – дейди шифокор, пластик жарроҳ Луис Санчес.

Санчес Боливиядан бўлиб, 2018 йилдан бери Ўзбекистонда ишлайди. Унинг айтишича, Боливияда фақат рецепт бўйича сотиладиган бир қатор дори воситалари мавжуд.

«Шифокор бундай дориларга рецепт ёзганида, у ўз лицензияси рақами кўрсатилган махсус шахсий муҳрни қўйиши шарт. Бу маълумотларнинг барчаси Назорат қилинадиган препаратларнинг миллий рўйхатига киритилади, бу эса мамлакатда дориларни ёзиб бериш ва сотиш жараёни устидан қатъий назоратни таъминлайди».

 Унинг сўзларига кўра, мониторинг ва ҳисоботдорлик муҳим. Дориларнинг ножўя таъсирлари ва салбий реакцияларини кузатиб бориш тизими муаммоли дори воситаларини тез аниқлаш ва тегишли чоралар кўришга ёрдам бериши мумкин, дейди у.

«Жамоатчилик ва тиббиёт ходимларини дори воситаларидан хавфсиз фойдаланиш, уларнинг эҳтимолий ножўя таъсирлари ва қўллаш қоидалари ҳақида хабардор қилиш ва маълумот бериш дастурларини амалга ошириш муҳим», – дея хулоса қилади у.

Дана Опарина