Ўзбекистоннинг маданий объектлари ногиронлиги бор шахслар учун имконсиз

31 июлдан 10 августга қадар Ўзбекистон ногиронлар уюшмаси ва “Инклюзив ҳаёт” нодавлат нотижорат ташкилоти Тошкент шаҳридаги бир қанча туристик, тарихий ва диққатга сазовор жойларда мониторинг ўтказди.

Мониторинг чоғида барча объектларда кўзи ожизлар учун тактил йўлаклар йўқлиги маълум бўлди. Кўпгина объектларнинг кириш қисмида тўсиқлар мавжуд ёки эшиклар тор ва тор пандуслар ногиронлар аравачасидан фойдаланадиган одамларнинг бино ичига киришига имкон бермайди.

Темурийлар тарихи давлат музейи ва Ўзбекистон тарихи музейида имконияти чекланган шахслар учун инфратузилма мавжуд эмас. Музейларда автотураргоҳлар, жумладан, ногиронлар учун ажратилган жойлар мавжуд эмас. Бундан ташқари, музейлар яқинида нотўғри жойда тўхтаб турган машиналарни кўриш мумкин.

Ушбу музейларда биноларнинг ўзи зинапоялар билан ўралган бўлишига қарамай, пандус ёки панжара тутқичлар йўқ. Ногиронлиги бўлган шахснинг музей биноларига кириши учун катта куч талаб этилади. Музейлар ичида тактил йўлаклар йўқ, ҳожатхоналар эса ногиронлар учун мослаштирилмаган. Мониторинг вақтида Ўзбекистон тарихи музейида бинонинг ички қисмини реконструкция қилиш ишлари олиб борилди.

Ўзбекистон тарихи давлат музейи директори Жаннат Исмоилованинг сўзларига кўра, улар бинода ногиронлар ҳаракатланиши учун лифтлар, биринчи қаватда пандус ўрнатишни режалаштирган. Шунингдек, у музейда кўзи ожизлар учун контраст ранглардаги йўналиш белгиларини ўрнатиш ва тактил йўлаклар яратилишини таъкидлади.

Бундан ташқари, тегишли вертикал йўналиш белгиларини ўрнатиш орқали ногиронлиги бўлган шахслар учун нормалар асосида автотураргоҳлар ажратиш кўзда тутилган.

Темурийлар тарихи музейига ногиронлиги бор кишиларнинг кириши имконсиз. Бинога кириш жойи фақат зинапоядан иборат. Мониторинг гуруҳи директордан бинонинг яқинда реконструкция қилиниши, ногиронлиги бўлган шахслар учун тўсиқсиз муҳит яратиш ҳақида маълумот олди. Бино яқинида аввалги музейдагидек машиналар тўхташ жойи йўқ ва музейга тик зинапояга чиқадиган эшикдан кириш мумкин холос.

Олд эшик тор ва ҚНваҚ стандартларига жавоб бермайди. Ягона кассага фақат зинапоялар орқали ўтиш мумкин, чипталар сотиладиган дарча эса жуда баланд.

Бинонинг ички қисми кенг, аммо экспонатлар турган залга кириш учун узун мармар зинапояга кўтарилиш керак, унда бирор-бир пандус ёки кўтаргич йўқ. Музей биносида лифт ҳам йўқ, яъни ногиронлар аравачасидаги одам музейнинг биринчи ва иккинчи қаватига тўсиқларсиз чиқа олмайди. Ҳожатхона ногиронлар учун мослаштирилмаган. Музейнинг ўзида ҳам кўзи ожиз одамлар учун ҳеч қандай белгилар йўқ.

Суҳбат чоғида директор реконструкция ишлари давомида музей лифт ва ногиронларнинг бепул ташриф буюриши учун барча зарур белгилар билан жиҳозланишини айтиб ўтди.

Мониторинг гуруҳи “Ўзбекистон” меҳмонхонасига ташриф буюрди. Автотураргоҳда ногиронлар учун фақат битта ажратилган жой бор эди. Шунингдек, автотураргоҳда вертикал кўрсатиш белгилари ҳам мавжуд эмасди.

Меҳмонхонага киришда ҳеч қандай тўсиқ йўқ эди, аммо тактил йўлаклар ҳам мавжуд эмасди. Маъмурият столи жуда баланд ва лифтда ногиронлар учун товушли ҳамроҳлик мавжуд эмас.

Меҳмонхона 308 та хонадан иборат бўлиб, улардан 200 таси ишлайди, аммо бутун меҳмонхонада фақат битта хона ногиронлар учун мўлжалланган. Меҳмонхона ҳожатхоналаридан ногиронлар  тўлиқ фойдаланиш имкониятига эга.

Меҳмонхона маъмурияти маълумотларига кўра, ҳозирда бир неча қават реконструкция қилинмоқда ва келажакда имконияти чекланган меҳмонлар учун мослаштирилган хоналар кўпроқ бўлади.

“Ҳаст-Имом” диний маданият марказига ташриф буюрган гуруҳ мажмуанинг ўзига борадиган йўлда кўплаб тўсиқларга дуч келди. Йўллар зинапоялардан иборат бўлиб, пандусларнинг қиялик бурчаги анча юқори.

Фотосурат: Ногиронлар уюшмаси

Мажмуадаги ҳожатхоналар ногиронлар учун мослаштирилмаган. Маданий мажмуа яқинидаги автотураргоҳда ногиронлиги бўлган шахслар учун махсус ажратилган жойлар мавжуд эмас.

Фотосурат: Ногиронлар уюшмаси

Фотосурат: Ногиронлар уюшмаси

Фотосурат: Ногиронлар уюшмаси

Фотосурат: Ногиронлар уюшмаси

Фотосурат: Ногиронлар уюшмаси

Мониторинг якунлангач, ҳар бир объект маъмуриятига пойтахтда қулай муҳит ва тўсиқсиз туризмни яратиш бўйича тавсиялар берилди.

Мониторинг Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024 йил 12 январдаги “Ўзбекистон Республикасида тўсиқсиз туризм инфратузилмасини ривожлантириш ва уни ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 20-сонли қарори ҳамда Сенатнинг 2024 йил 18 майдаги 909- IV -сонли қарори асосида ўтказилди.