АҚШдаги сайловлар: Кремль ким тарафдори?

Америка халқи бир неча кундан сўнг янги президентни сайлайди. Номзодлардан қайси бири Кремль учун манфаатли?

“Камалада ҳаммаси яхши”

Сентябрь ойида президент Владимир Путиннинг “фаворити” Оқ уйнинг амалдаги раҳбари Жо Байден эди, бироқ у сайловолди ташвиқотини якунлагач, Москва Демократлар партиясидан янги номзод Камала Харрисни қўллаб-қувватлашга қарор қилгандек бўлди. Эслатиб ўтамиз, Путин бу ҳақда Шарқий иқтисодий форумнинг ялпи мажлисида маълум қилган эди.

“Бизнинг фаворитимиз, таъбир жоиз бўлса, ҳозирги президент жаноб Байден эди, лекин у пойгадан четлаштирилди, аммо у барча тарафдорларига вице-президент Камала Харрисни қўллаб-қувватлашни тавсия қилди”, — деди Владимир Путин. Путин Харриснинг “юқумли кулишини” таъкидлаб, “унда ҳаммаси яхши бўлса керак” деган фикрни билдирди.

Ҳаррис учун ҳамма нарса ҳақиқатан ҳам режа бўйича кетяптими ёки йўқми, сайлов куни аниқ бўлади. Улар кескин рақобатни ваъда қилишмоқда: бугунги кунда номзодлар, собиқ президент, республикачи Дональд Трамп ва Байденнинг иттифоқчиси Камала Харрис ўртасидаги тафовут сўровлар хатоси чегарасида.

Ким билан келишиш осонроқ?

Кўпчилик таҳлилчиларнинг фикрича, на Харрис, на Трамп Россия ва АҚШ ўртасидаги кескин муносабатларни тубдан яхшилай олмайди. Харрис Москвага нисбатан қатъий позицияни эгаллаган ва Трамп Путиндан иқтибос келтирганига қарамай, унинг президентлиги даврида Россияга қарши кенг қамровли санкцияларни жорий қилди.

Гарвард халқаро ва минтақавий тадқиқотлар академияси раиси Тимоти Колтоннинг фикрича, Трамп Кремль раҳбарияти учун афзалроқ бўлиши мумкин, чунки у “маълум катталик” ҳисобланади.

Харрис Украинани қўллаб-қувватлашга ваъда берди ва агар у ғалаба қозонса, Байден маъмуриятининг Киевга ҳарбий ва иқтисодий ёрдамини сақлаб қолиши кутилмоқда, Трамп эса, эҳтимол, Россияга қарши санкцияларни юмшатиш орқали можарога барҳам бериш истагига шама қилган.

Россия 2022 йилда Украинага кенг кўламли бостириб кирганидан бери Қўшма Штатлар Киевга 60 миллиард долларга яқин қурол ва бошқа ёрдам кўрсатди. Қўшма Штатларда ҳамма ҳам бундай харажатлардан мамнун эмас. Трампнинг иттифоқчиси, Огайо штати сенатори Джей Ди Вэнс ҳарбий можарога барҳам бериш учун Украинага авваллари унинг бир қисми бўлган ҳудудлардан воз кечишни таклиф қилди – бу позицияни Киев рад этди, бироқ Москва қўллаб-қувватлади.

Харрис эса Россияни инсон ҳуқуқларининг поймол этилаётгани, хусусан, россиялик мухолифатчи Алексей Навальнийнинг қамоқхонадаги ўлими туфайли очиқдан-очиқ танқид қилди. У унинг ўлимини “Путин шафқатсизлигининг яна бир далили” деб атади. Аммо Трамп россиялик мухолифат етакчисининг ўлимига изоҳ берар экан, Россия президентини айбламай туриб, ўзининг қонун билан боғлиқ муаммоларига шама қилди.

Таҳлилчиларнинг фикрича, Трампнинг сайланиши НАТО ичида муқаррар равишда низоларни келтириб чиқаради, чунки у Американинг мудофаа харажатлари мақсадларига эриша олмаган иттифоқчиларни ҳимоя қилиш масъулиятини шубҳа остига қўйган.

Камала Харрис мутлақо қарама-қарши позицияга эга: у АҚШнинг НАТО олдидаги мажбуриятини “темир мажбурият” деб айтди.

Ядровий келишувлар Россия учун яна бир нозик соҳадир, чунки АҚШ ва Москва ўртасида ядровий қуроллар бўйича сўнгги шартнома ҳисобланган “СНВ”  шартномаси 2026 йилда тугайди. Харрис Байден сиёсатига мувофиқ унинг узайтирилишини қўллаб-қувватлаши кутилмоқда. Аммо Трамп, эслаймизки, аввалроқ Совет Иттифоқи билан 1987 йилда имзоланган Ўрта ва узоқ масофали ядровий кучлар шартномасидан чиқиб, Россия ва Хитойни ҳм ўз ичига оладиган ядровий қуроллар бўйича янги пакт тузмоқчи эканини таъкидлаган эди.

Америкаликлар ўз сиёсий танловларини қилишга тайёрланар экан, Кремль ғолиб АҚШнинг Украинага нисбатан сиёсатини, НАТО ёки ядровий қуроллар бўйича келишувларни ўзгартиришини кутмоқда.