Financial Times Гаутам Аданининг йирик коррупция схемасидаги ролини фош қилди

Financial Times нашрида чоп этилган материал сўнгги йиллардаги энг йирик халқаро жанжаллардан бирига ойдинлик киритмоқда, унинг марказида ҳинд миллиардери Гаутам Адани бўлган. Нашр АҚШ Адлия вазирлиги томонидан Осиёнинг иккинчи энг бой одамига қўйилган айбловларни батафсил ёритади. Жиноят иши Адани ва унинг шериклари деб ҳисобланганларни қуёш энергияси бўйича шартномалар учун имтиёзли режим олишга қаратилган кўп миллиард долларлик пора олиш схемасини уюштирганликда айблайди. Financial Times таъкидлаганидек, бу тергов глобал иқтисодиёт учун ҳам, АҚШ ва Ҳиндистон ўртасидаги дипломатик муносабатлар учун ҳам катта оқибатларга олиб келиши мумкин.

Ўтган ҳафта АҚШ прокуратураси уни қуёш энергияси бўйича шартномаларни таъминлаш учун Ҳиндистон расмийларига 250 миллион доллардан ортиқ пора бериш билан боғлиқ коррупция схемасида айблади. Бу шартномалар, прокуратура ҳисоб-китобларига кўра, Аданининг компаниясига 2 миллиард доллардан ортиқ фойда келтириши мумкин.

Асосий тўловлар ва код номлари

Бруклиндаги прокурорларга кўра, Гаутам Адани, унинг жияни Сагар Адани ва иш бўйича яна бир қанча айбланувчилар америкалик инвесторлардан яширинган кенг кўламли схемада иштирок этган. Код номлари иштирокчиларни яшириш учун ишлатилган, масалан, Аданининг ўзига нисбатан «Нумеро Уно». Прокурорларнинг айтишича, Адани ўз манфаатларини илгари суриш мақсадида Ҳиндистоннинг Андхра-Прадеш штати расмийлари билан шахсан учрашган. Financial Times қайд этишича, айблов ҳужжатларида судда низолар предмети бўлиши мумкин бўлган тақдимот ва жадвалларда келтирилган батафсил пора схемалари мавжуд.

Financial Times интервю берган экспертлар ўтмишда халқаро коррупция можаросида иштирок этган бразилиялик қурилиш гиганти Одебречт иши билан ўхшашлик қилади. Бироқ, Одебречт ишида Америка расмийлари корпорациянинг ўзига эътибор қаратиб, компания бош директорини таъқиб қилмади. Аданидаги вазият янги ёндашувни – миллиардернинг шахсий масъулиятига урғу беради, бу бизнес ҳамжамиятига ва мамлакатлар ўртасидаги иқтисодий муносабатларга таъсир қилиши мумкин.

Сиёсий зарба ва Трамп билан алоқа

Аданийга қарши иш сиёсий тусга эга. Жиноий иш қўзғатилишидан бироз олдин у Доналд Трампни сайловдаги ғалабаси билан оммавий равишда табриклаб, АҚШ иқтисодиётига 10 миллиард доллар сармоя киритиш ниятини маълум қилди. Мутахассисларнинг фикрича, бундай баёнотлар унинг янги Америка маъмурияти билан алоқаларни мустаҳкамлаш стратегияси билан боғлиқ бўлиши мумкин, айниқса унинг аввалроқ Трампни қўллаб-қувватлаган Ҳиндистон бош вазири Нарендра Модига яқинлиги ҳисобга олинса.

Параллел СEC ва CДПҚ тергови

АҚШ Қимматли қоғозлар ва биржалар комиссияси (СEC) Аданий ва унинг шерикларига нисбатан фуқаролик терговини бошлади. Улар орасида Канаданинг CДПҚ пенсия жамғармасининг собиқ топ-менежери Сирил Кабанес ва фонднинг бошқа собиқ ходимлари ҳам бор эди. Азуре Поwер Глобал компаниясининг энг йирик акциядорларидан бири бўлган CДПҚ расмийлар билан тўлиқ ҳамкорлик қилишини ва ишда номлари кўрсатилган барча шахслардан узоқлашишини айтди.

Прокурорлар учун асосий қийинчиликлардан бири бу схема иштирокчилари орасида жиноий ният мавжудлигини исботлаш зарурати бўлади. Ҳимоя томони коррупцияга эга бўлмаган шаффоф бизнес операциялари сифатида пора ҳақидаги ёзувларни ўз ичига олган ҳужжатларни тақдим этишга уриниши мумкин. Бироқ, АҚШ прокурорлари пора бериш схемаси пухта режалаштирилган ва инвесторлардан яширилганига ишонч билдирмоқда.

Гаутам Аданига қўйилган айбловлар глобал адлия тизими учун муҳим синовга айланмоқда. Бу ҳолат нафақат миллиардер ва унинг конгломерати тақдирига, балки Ҳиндистон ва АҚШ ўртасидаги ишбилармонлик муносабатларига, шунингдек, ҳар икки давлатдаги сармоявий муҳитга ҳам таъсир қилиши мумкин.