“Крокус”даги терактни содир этишда гумон қилинаётган Мирзоевнинг онаси ҳужум қилганлар орасида ўғли бўлганига ишонмаяпти

“Азия-Плюс” интернет нашрининг журналистлари “Крокус Сити Холл”даги терактда айбланаётган Мирзоевнинг ота-онаси билан суҳбатлашди.

Она ўғлининг одамларга ҳужум қилганлар орасида бўлмаганига ишончи комил: “Ҳужум қилганлар семиз, болам озғин, босқинчиларнинг юриши, ҳаракатлари ўғлимникига ўхшамайди. Калтакланган – менинг ўғлим…”.

Москвадаги “Крокус Сити Холл” концерт залида содир этилган терактда гумон қилинаётганлардан бири Далержон Мирзоевнинг яқинлари бошқа гумондорларнинг яқинларидан фарқли ўлароқ, журналистлардан қочмаяпти, балки улар билан мулоқотда бўлиб, унинг айбсизлигига урғу бериб келишмоқда.

Рудакий туманида яшовчи 32 ёшли Далержон Мирзоев “Крокус Сити Холл” мажмуасига уюштирилган ҳужумда гумон қилинаётган тўрт нафар асосий шахслардан бири ҳисобланади.

“Азия-Плюс” журналистлари 12 апрель куни Рудакий тумани Лохур жамоати Галахона қишлоғида жойлашган Мирзоевлар хонадонига боришди.

Далержоннинг отасининг ҳовлиси оддий. У бор-йўғи 6 ой олдин кўчиб кирган шахсий уйи отасининг уйи жойлашган кўчанинг нариги томонида.

Журналистлар ташрифидан бир кун олдин расмийлар Далержоннинг онаси 58 ёшли Гулракат Мирзоевани қайта сўроққа тутган. Биринчи марта у ўғли ҳибсга олинганидан кейин дарҳол сўроққа тутилган. Иккинчи сўроқ Россия ФХХнинг Биринчи каналда эълон қилинган видеоси билан боғлиқ бўлиши мумкин, унда Далержон ва бошқа гумондорлар Сайфулло исмли шахсни теракт координатори деб аташган. Уларнинг сўзларига кўра, ўша шахс бу иш учун уларга 1 миллион рубль ваъда қилган.

Гулракат Мирзоева суҳбатни айнан шу видеодан бошлади. Унинг сўзларига кўра, ўғли рус тилини билмайди, лекин ёзувда у тайёрланган матнни ўқиган.

Кўп пул ишлаб топмаган ва қайтиб келишни режалаштирган

2001 йилда Далержон 10 ёшга тўлганида унинг оиласи Ҳисордан Галахона қишлоғига кўчиб келган. Уларнинг оиласида беш фарзанд – 4 ўғил ва 1 қиз бор. Далержон учинчи фарзанд.

Қариндошларининг айтишича, у мактабни тугатгач, ҳар йили Россияга бориб, 7-8 ой  ишлаб қайтиб келганидан кейин йўловчи ташиган.

Уларнинг сўзларига кўра, 2023 йилнинг 17 октябрь куни Далержон Новосибирск шаҳрига ишлаш учун кетган (онаси Далержон нима учун охир-оқибат Москвага кетганини тушунмайди), у ерда ҳайдовчи бўлиб ишлаган, бироқ кўп пул жўнатмаган.

“Охирги олти ой ичида 2-3 минг сомоний юбордим. Агар иши яхши бўлганида, пул жўнатарди. Қишлоқда яхши эди, кўпроқ пул ишлаб топарди”, – дейди яқинларим.

17 март куни Далержон онасига қўнғироқ қилиб, 20 мартдан бошлаб ҳужжатлари ҳақиқий бўлмаслигини, шунинг учун 25-санагача Тожикистонга қайтишини айтган.

“У тожикистонликларни ҳайдашаётганини, агар депортация қилинса, энди Россияга кела олмаслигини айтди. Агар бу қийин ва азобли бўлса, қайтиб келиб, шу ерда машинангда ишлайвер, дедим. Қайтиб келаман, деб жавоб берди, лекин 22 март куни бу воқеа содир бўлди…”,  – дейди Гулракат Мирзоева.

У, бошқа гумондорларнинг бошқа оналари сингари, ўғлининг айбига ишонмайди.

“Бу айбловни унга қўйишган. Кимнидир бўғизлаган қуролли одам менинг болам эмас. Ҳужум қилганлар семиз, болам эса озғин. Ҳужумчиларнинг юриши ва ҳаракатлари ўғлимникига ўхшамайди. Ўғлим – ҳибсга олинганидан кейин шиша ортида кўрсатилган одам. У калтакланган, кўзлари қорайган, қўллари боғланган, бўйнига целлофан қолдиғи осилиб қолган”, — дейди Мирзоева.

Далержоннинг отаси Барот Мирзоев ҳам ўғлига қўйилган айбловларга ишонмайди.

“Унинг бўйи паст, автоматни ушлаб туролмайди, қандай қилиб бундай ишларни қиларди? Уйга келаман деди, уни кутаётгандик…”

Терактдан сўнг Тожикистон расмийлари Далержон Мирзоевнинг ота-онаси, укаси, рафиқаси ва қайнонасини бир ҳафтага яқин сўроқ қилиб, кейин қўйиб юборган. Бу вақт ичида улар рус тилида ҳам ариза ёзишган, лекин Россия терговчилари билан учраша олишмаган.

«Балки у алдангандир»

Далержон 2017 йилда уйланган, ҳозирда тўрт фарзанд – уч қизи ва бир ўғли бор. 1 ёшга тўлган эгизаклари бор. Воқеадан сўнг хотинининг соғлиғи бирданига ёмонлашди, ҳозир у ота-онасининг уйида.

Далержон ўз қишлоғидаги 17-мактабни тамомлаган. Устозларининг айтишича, ўзи аълочи бўлмаса-да, келажакда ҳунар эгаллаши учун ҳозир 10-синфда ўқиётган укасининг ўқишига эътибор берган.

Мактаб директори Махбуба Давлатованинг айтишича, Далержон унга Россиядан бир неча бор қўнғироқ қилиб, укасининг ўқишини сўраган ва “агар укам одобсиз бўлиб, дарс тайёрламаса, айтинг, ўзим йўлга соламан”, деб таъкидлаган.

Давлатованинг ўзи Галахона қишлоғидан, Мирзоевларнинг оиласини танийди, яхши одамлар эканини айтади.

Тарих фани ўқитувчиси Музаффар Ёқубов Далержон ўртамиёна ўқувчи бўлганини, юриш-туриши ёмон эмаслигини, ўқитувчиларнинг гапига қулоқ тутганини, интизомли бўлганини айтади. Жамоат ишларида қатнашган.

“Биз унинг бундай қилишини кутмагандик. У бунга қодир эмасди, лекин одамларни тушуниб бўлмайди. Балки бу ишни пул учун қилгандир, балки алдангандир”, – дея тахмин қилади Ёқубов.

Равшанжон Мирзоев қаерда: ғойиб бўлганми ёки ИШИДчилар сафида?

Далержоннинг акаларидан бири, 36 ёшли Равшанжон 2016 йилда бедарак йўқолган. Расмийлар унинг яқинларига унинг Сурияга кетганини ва у ерда ИШИД сафига қўшилганини айтишган. Аммо улар бунга ҳам ишонмайди.

Гулракат Мирзоеванинг айтишича, ғойиб бўлгунга қадар ўғли Россия шаҳарларидан бирида йўловчи ташиш билан шуғулланган. Шундан сўнг у касалхонада сил касаллигидан даволанган – жами 7 ой, чиқиши биланоқ ғойиб бўлган…

“Биз унинг касалхонадан чиққанини биламиз, аммо ҳозиргача унинг тирик ёки ўликлиги ҳақида ҳеч қандай хабар йўқ. Тожикистон расмийлари унинг гўёки Сурияга кетгани ҳақида хабар беришди. Лекин Сурияда бўлганида, у ердан ҳам қандайдир тарзда хабар берарди”, – дейди Мирзоева.

Оиланинг отаси Барот Мирзоевнинг тушунтиришича, шифохонадан чиққанидан кейин ўғли унга Питерга боришини айтган.

Мирзоевларнинг сўзларига кўра, ака-ука Равшанжон ва Далержон 8 йилдан бери бир-бири билан мулоқот қилмаган, биринчиси йўқолганига уч йил бўлган.

Тожикистон расмийлари ҳозирча Равшанжон Мирзоев ИШИД аъзоси эканини расман эълон қилмаган.

Далержоннинг қариндошлари нима қилишни билмайди. Уларнинг ягона умиди Худодан.

“Агар узоқ бўлмаганида, Далержонни кўргани борардик. Лекин биз нима ҳам қила олардик? Ҳеч нарса. Биз уларнинг тақдирини Худога топширамиз, токи уларнинг қалблари раҳм қилсин (Россия расмийларини назарда тутмоқда – таҳр.) ва уларни (гумонланувчиларни – таҳр.) озод этсин”, — дейди Далержоннинг онаси кўзларида ёш билан.

Эслатиб ўтамиз, 2024 йил 22 март куни “Крокус”да теракт содир этилди, унда 130 дан ортиқ одам ҳалок бўлди.