Фаоллар Курган вилоятидаги уран қудуқларини сув босганини хабар қилмоқда

Курган вилоятидаги сув тошқини зонаси Доброволное конининг эски қудуқларини қамраб олган, у эрда Росатом корхоналаридан бири – Далур компанияси уран қазиб олади. Бу ҳақда Курган шаҳрида жойлашган “Атроф-муҳит ҳолати ва аҳоли фаровонлиги устидан жамоатчилик назорати жамғармаси” ва экология фаоли Алексей Шварц хабар берди. Улар Фавқулодда вазиятлар вазирлиги томонидан тайёрланган сув тошқини хариталари ва ёнида уран қудуқлари жойлашган Труд ва Знание қишлоқлари аҳолиси томонидан суратга олинган сув тошқини фотомаълумотларини таҳлил қилиб, шундай хулосага келишди.

Фавқулодда вазиятлар вазирлиги маълумотларига кўра, бугунги кунда Меҳнат ва Билим сув тошқини туфайли вилоятнинг қолган қисмидан бутунлай узилган.

Қишлоқлар яқинидаги руда 400 метр чуқурликда жойлашган ва фақат лой қатламлари ва ернинг қаттиқ жинслари билан ҳимояланган. Уни қазиб олиш учун Доброволнийда юзлаб қудуқлар қазилган. Экологларнинг ишончи комилки, қудуқларни сув босиши Тобол дарёсида уран тузлари концентрациясининг ошишига олиб келади.

“Уран альфа-фаол дори бўлиб, у ичимлик суви билан одамга тушса, ички нурланишга олиб келади, бу эса ташқи нурланишдан анча хавфлидир. Албатта, Тобол суви эритмани жуда суюлтиради ва концентрациялар ҳеч қандай стандартлардан ошмайди. Аммо барибир, Курган аҳолисининг умумий дозалари кўпаяди ва кимдир касалликка чалинади. Бу мутлақо муқаррар”, деб тушунтирди “Радиоактив чиқиндилар хавфсизлиги” дастури эксперти Андрей Ожаровский.

Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, уран таъсири саратон хавфини оширади ва қон, репродуктив ва асаб тизимларининг бузилишига олиб келади.

Кўп йиллар давомида Курган экологлари Доброволнийда уран қазиб олишни тақиқлашни ёки ҳеч бўлмаганда эски қудуқлардан воз кечишни талаб қилмоқдалар. Улар уран суви Тоболга тушиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантирдилар, аммо Росатом буни «жаҳолат ва радиофобия» деб атади. Минтақани сув босиши бошланганда, Далур бош директори Динис Эзҳуров шундай деди: “Мен аҳолининг Далур ишлаб чиқариш майдонларини сув босиши мумкинлиги ҳақидаги хавотирларини тушунаман. Бироқ, мен сизни ишонтириб айтаманки, бу сценарий бутунлай чиқариб ташланган. Вазият назорат остида, объектлар ишончли ҳимояланган”.

Курган вилоятининг расмий ОАВларида уран конларини сув босганлиги ҳақидаги маълумотлар фейк деб аталиб, уларга сув етиб бормагани айтилади.

Россияда сув тошқини кучайишда давом этмоқда. Росгидрометнинг сўнгги ҳисоботига кўра, Россиянинг 37 та вилояти дарёлари, кўллари ва сув омборлари бошдан “ноқулай ҳодисалар”ни кечирмоқда. Ишим дарёсида сув сатҳи кўтарилгани сабабли мингдан ортиқ одам уйларидан эвакуация қилинган Тюмен вилоятида ва Могочино қишлоғи яқинида Об дарёсида сув сатҳи бир кунда 115 сантиметрга кўтарилган Томск вилоятида аҳвол айниқса қийин.