Мобилизация: Украина Қуролли кучларидаги сафарбарлик тинч аҳолини хавотирга солмоқда – сўровнома

Украинада аҳолининг сафарбарлик масаласига муносабати тобора ҳавотирли тус олмоқда, дейди экспертлар. Охирги сабаблар орасида декабрь ойи якунида Олий Радага тақдим этилган Украина Қуролли Кучларига (УҚК) муддатли ҳарбий хизматни ўташ қоидаларини ва ҳарбий хизматдан бўйин товлаганлик учун жавобгарликни кучайтириш тўғрисидаги ҳукумат қонун лойиҳаси бўлмоқда, деб ёзяпти DW.

Олий Радага киритилган қонун лойиҳасини депутатлар кўриб чиқишга ҳам киришгани йўқ, лекин ҳужжат аллақачон жамиятда катта резонансга сабаб бўлган. Чегарада эркакларни текширишнинг кучайиши ҳам одамлардаги ҳаяжонни оширяпди. Ижтимоий тармоқларда чақирув қоғозлари топшириладиган назорат пунктларидан қочиш бўйича маслаҳатлар берилган ёпиқ гуруҳлар пайдо бўлган.

Жамоатчиликнинг сафарбарлик кайфияти

“Янги йил байрамига боришни режалаштирган эдик, лекин фикримизни ўзгартирдик, чунки йўлларда назорат пунктлари бор ва ҳаммага чақирув қоғозлари тарқатилмоқда, эркаклар эртами кечми, ҳарбий хизматга бориши кераклигини тушунади. Лекин, байрамларда эмас, у ишлайди, солиқ тўлайди”, – дейди ҳарбий хизматга мажбур бўлганлардан бирининг рафиқаси.

Ëпиқ гуруҳларда яна нима ёзишмоқда: “Муаммо шундан иборатки, давлат фақат оддий одамларни сафарбар қилади. Ҳукмрон партиядан бирорта ҳам одам урушмайдими?”, “Биринчидан, ғайратлилар кўнгилли бўлишади. Лекин улар жамиятда доим озчиликни ташкил қилади ва уларнинг деярли барчаси аллақачон фронтда. “Ҳамма қўрқади, чунки урушда уларни ўлдиришлари мумкин”.

Украина Қуролли кучларига кўпроқ аскарлар керак. Ушбу мазмундаги чорлов плакатлари. DW.

Украиналиклар мажбурий сафарбарликни қўллаб-қувватламайди

Active Group тадқиқот социологик компанияси асосчиси Андрей Эременконинг айтишича, сафарбарлик масаласи сўнгги пайтларда Россиянинг кенг кўламли босқинининг бошида бўлгани каби жамиятни бирлаштирувчи омил бўлмай қолди. Бунинг ўрнига у одамларни борган сари бўлинишига сабаб бўла бошлади.

Фаол гуруҳ шу вақт давомида аҳоли томонидан сафарбарликни идрок этиш тенденцияларини кузатиб борган. “Биз, ҳа ёки тўғрироғи йўқ” деб жавоб берадиганлар сони тобора камайиб бораётганини пайқадик, уларнинг жавобларида аниқлик бор одамлар “мутлақо ҳа ёки мутлақо йўқ” дейишмоқда. Бу жамиятнинг ушбу масала бўйича ҳавотиридан далолат беради “, деган Эременко ДWга берган интервьюсида.

Унинг сўзларига кўра, украиналикларда қўрқув ва сафарбарликка мажбурлаш ҳисси пайдо бўлган. Фаол гуруҳ сўрови шуни кўрсатдики, украиналикларнинг 70 фоиздан ортиғи мажбурий сафарбарликни қўллаб-қувватламайди. Аммо ҳарбий раҳбарият ҳам, экспертлар ҳам армияда одамлар етишмаслиги билан боғлиқ муаммолар ҳақида гапиришмоқда. Иккинчиси сафарбарликка мажбурлаш, армияда хизмат қилишга бўлган одамларнинг мотивациясини шакллантириш ўрнига ўзгартиришга сабаб бўлмоқда.

Бу эса ҳокимият бошиданоқ мобилизация масаласида жамият билан мулоқотга нотўғри ёндашганидан далолат беради. Ҳарбий рўйхатга олиш ва жўнатиш бўлимларида илк кунлардан навбатга турган кўнгиллилар оқими тугагач, мажбурлашга урғу берилган. Мусиенко Интернетда тарқалиб кетган видеоларни мисол қилиб келтирди, унда ТТК ходимлари кўчаларда ва спорт залларида эркакларни ушлаб олишлари ва назорат-ўтказиш пунктларида чақирув қоғозлари тарқатишлари тасвирга олинган.

Сафарбарлик салбий контекстда намоён бўлмоқда: “Улар конституциявий ҳуқуқларни чекловчи, камситувчи қонун лойиҳаларини ҳам киритмоқдалар, ёки, яна бир бор аёлларни сафарбар қилиш ёки эркакларни чет элдан мажбуран қайтариш ҳақида маълумот тарқатишмоқда”. Бундан ташқари, Мусиенко ушбу соҳадаги ҳар бир қонунчилик ташаббусидан кейин пайдо бўладиган ва Россия тез-тез ахборот операциялари учун фойдаланадиган ижтимоий тармоқлар орқали тарқаладиган мажбурий сафарбарлик ҳақидаги кўплаб сохта маълумотларни тарқалаётганини таъкидлади.

Нима иш бериши мумкин?

Мутахассисларнинг фикрича, сафарбарликка мажбурлашни армияда хизмат қилиш учун мотивация яратишга ўзгартириш керак. Бунга, биринчи навбатда, сафарбарлик бўйича ахборот кампанияси характерини ўзгартириш ва ҳудудларда урушгача бўлган тайёргарлик курсларини ташкиллашда ёрдам бериш лозим. Бу ерда хоҳловчилар бир вақтнинг ўзида ҳарбий ишларнинг асосларини демобилизация қилинган фахрийлардан ҳарбий хизматнинг ижобий ва салбий томонлари ўрганиши мумкин.