ОТБ: 2070 йилга келиб иқлим ўзгариши Осиё-Тинч океани минтақасининг ривожланаётган мамлакатларида ЯИМнинг 17% га қисқаришига олиб келиши мумкин

Осиё тараққиёт банкининг (ОТБ) янги тадқиқоти шуни кўрсатмоқдаки, иқлим ўзгаришининг таъсири иссиқхона газлари эмиссияси юқори бўладиган сценарийда 2070 йилга келиб Осиё-Тинч океани минтақасидаги ривожланаётган мамлакатларда ялпи ички маҳсулотни (ЯИМ) 17 фоизга камайтириши мумкин. 2100 йилга келиб эса – 41% га.

Денгиз сатҳининг кўтарилиши ва маҳсулдорликнинг пасайиши жуда катта йўқотишларга олиб келади, энг кўп зарарни иқтисодлари заиф бўлган паст даромадли мамлакатлар кўради. ОТБнинг Осиё-Тинч океани минтақаси иқлими бўйича ҳисоботининг биринчи нашрида тақдим этилган янги тадқиқот минтақага таҳдид солувчи бир қатор ҳалокатли таъсирлар ҳақида батафсил маълумот беради. Агар иқлим инқирози тезлашишда давом этса, қирғоқ бўйларида сув тошқини 2070 йилга келиб минтақадаги 300 миллион кишига таҳдид солиши ва ҳар йили қирғоқ активларига триллионлаб доллар зарар етказиши мумкин.

“Иқлим ўзгариши минтақадаги тропик бўронлар, иссиқлик тўлқинлари ва сув тошқинларининг ҳалокатли оқибатларини кучайтириб, мисли кўрилмаган иқтисодий муаммолар ва инсоният жабрланишига сабаб бўлди, – дейди ОТБ президенти Масацугу Асакава. – Бу таъсирларни бартараф этишга жуда кеч бўлишидан олдин, шошилинч, яхши мувофиқлаштирилган иқлим чоралари керак. Ушбу иқлим ҳисоботи шошилинч мослашиш эҳтиёжларини қандай молиялаштириш ҳақида тушунча беради ва ривожланаётган аъзо ҳукуматларга иссиқхона газлари чиқиндиларини тежамкорлик билан камайтириш бўйича истиқболли сиёсат тавсияларини беради”.

Ҳисоботда қайд этилишича, минтақадаги жамоатчилик фикри иқлим ўзгаришига қарши курашиш бўйича ҳаракатларни қўллаб-қувватлайди. Осиё Тараққиёт Банки (ОТБ) томонидан жорий йилда ўтказилган иқлим ўзгаришини идрок этиш бўйича сўровда 14 та минтақавий иқтисодиётдаги респондентларнинг 91 фоизи глобал исишни жиддий муаммо деб билишган ва кўпчилик ҳукуматлардан янада каттароқ чоралар кўришини кутишган.

Ўсиб бораётган иқлим хатарларини бартараф этиш учун мослашув ҳаракатларини тезлаштириш ва мослашишга йўналтирилган иқлимни молиялаштиришни сезиларли даражада кенгайтириш керак. Ҳисоботда минтақа мамлакатлари глобал исишга мослашиш учун йиллик инвестиция эҳтиёжларини 102 миллиард АҚШ долларидан 431 миллиард АҚШ долларигача баҳолайди, бу 2021-22 йилларда минтақада мослашиш учун ажратилган маблағнинг 34 миллиард долларидан сезиларли даражада ошади. Ҳукуматнинг тартибга солувчи ислоҳотлари ва иқлим хатарларини яхшироқ тушуниш хусусий иқлим капиталининг янги манбаларини жалб қилишга ёрдам беради, бироқ бунга хусусий инвестицияларнинг анча катта оқими талаб қилинади.

Юмшатиш чора-тадбирлари нуқтаи назаридан, ҳисобот шуни кўрсатадики, минтақа қайта тикланадиган энергиядан ноль углерод чиқиндиларига ўтиш учун яхши мавқега эга ва ривожланаётган ички ва халқаро углерод бозорлари иқлим ўзгариши мақсадларига иқтисодий жиҳатдан самарали эришишга ёрдам беради.

ОТБ ўта қашшоқликка барҳам бериш бўйича саъй-ҳаракатларини давом эттирар экан, гуллаб-яшнаган, қамраб олувчи ва барқарор Осиё ва Тинч океани минтақасига эришиш тарафдори. ОТБ 1966 йилда ташкил топган бўлиб, унинг аъзолари 69 та давлатдан иборат, шулардан 49 таси минтақада жойлашган.