Қозоғистоннинг Марказий Осиё бўйича қўшниларини қандай иқтисодий келажак кутмоқда

Украина ва Яқин Шарқдаги можаролар, Европадаги иқтисодий турғунлик ва Шимолий Африкадаги қурғоқчилик жаҳонда ишлаб чиқариш ҳажмининг ўсишини секинлаштирган бўлса-да, Қозоғистон ва Марказий Осиё мамлакатларининг ривожланишига ижобий таъсир кўрсатди, деб ёзади Zakon.kz.

Глобал сиёсий ва табиий инқирозлар шароитида Марказий Осиё минтақаси, жумладан Мўғулистон ўзига хос “барқарорлик ороли” сифатида намоён бўлмоқда. Европа тикланиш ва тараққиёт банки (ЕТТБ) Мўғулистоннинг ялпи ички маҳсулоти 2024 йилда 5 фоизга, кейинги йилда эса 8 фоизга ўсишини прогноз қилмоқда.

Тожикистонда давлат секторида иш ҳақи, пенсиялар ва энг кам иш ҳақининг ошиши ички талабни рағбатлантирди, чакана ва улгуржи савдонинг ривожланишига, қимматбаҳо ва ярим қимматбаҳо металлар экспортининг қайта тикланишига ёрдам берди. Тожикистон ялпи ички маҳсулотининг ўсиши Россиядан пул ўтказмаларининг ўзгариши билан боғлиқ хавфларни ҳисобга олган ҳолда 2024 йилда 8 фоизни, 2025 йилда эса 7 фоизни ташкил этади.

Туркманистон ЕТТБ томонидан ўзининг иқтисодий барқарорлиги, инфратузилмага сармоя киритилиши ва транзит тартиб-қоидаларининг соддалаштирилгани учун эътироф этилди, бу эса юк айланмасининг ошишига хизмат қилди. 2024 ва 2025 йилларда миллий иқтисодий ўсиш 6,3% бўлиши прогноз қилинмоқда.

Ўзбекистонда 2024 йилнинг биринчи ярмида пул ўтказмалари ва сайёҳлик ташрифларининг кўпайиши ҳисобига иқтисодий ўсиш 6,4 фоизгача тезлашди. Саноат ишлаб чиқариши 7,8 фоизга ўсди, бу 2024 ва 2025 йилларда 6 фоизни ташкил этиши кутилаётган ЯИМнинг умумий ўсишига ёрдам берди.

Қозоғистон учун 2024 йилнинг биринчи ярмида савдо, транспорт, омборхона, хизмат кўрсатиш ва ахборот технологиялари соҳаларини ривожлантириш муҳим аҳамиятга эга бўлди. Мамлакатнинг иқтисодий ўсиши 2024 йилда 4 фоизга, 2025 йилда эса 5,5 фоизгача тезлашиши кутилмоқда, бу асосан Тенгиз нефть конини кенгайтириш режалари ҳисобига амалга оширилади.

Бу жараёнларнинг барчаси Хитойда иқтисодий ўсиш билан қўллаб-қувватланмоқда, бу минтақадаги экспортга йўналтирилган мамлакатларни, шунингдек, уларнинг иқтисодиётига сармоя киритишни рағбатлантиради.

ЕТТБ ҳисоботида таъкидланишича, минтақавий ўсиш 2024 йилда 5,1 фоизни ташкил этиши, 2025 йилда эса 5,9 фоизгача тезлашиши кутилмоқда, бу эса товар экспорти тушумининг ошиши, инфратузилмага инвестициялар, туризмни ривожлантириш ва бозор ислоҳотлари билан боғлиқ.