Финляндия рус тилида таълим берувчи мактабларни ёпмоқчи

Финляндиянинг Россия билан чегарадош учта шаҳрида – Иматра, Йоэнсуу ва Лаппеэнрантда таълим рус ва фин тилларида олиб бориладиган мактаблар ёпилади. Таълим муассасаларини бошқарадиган Шарқий Финляндия фин-рус мактаби жамғармаси кенгаши ўқувчиларнинг ота-оналарига тегишли билдиришнома юборди, деб ёзади «Ведомости» тегишли ҳужжатга таянган ҳолда.

1997 йилда ташкил этилган Шарқий Финландия мактаблари тармоғининг ўқув муассасалари 2024-2025 ўқув йили охирида ёпилиши режалаштирилган. Бу масала шаҳар кенгаши мажлисларида муҳокама қилинади. 16 январь куни Йоэнсууда ота-оналар ва ўқувчилар йиғилиши бўлиб ўтади, деган унинг иштирокчиларидан бири «Ведомости»га.

“Фонтанка” билан суҳбатда “Шарқий Финляндия мактаблари” бош директори Катри Антилла тармоқ раҳбарияти вакиллари расмийларнинг тегишли режалари ҳақида “тасодифан Интернетда маълумотни кўришганини” айтди.

“Биз шаҳар маъмуриятининг ўзини тутиши хунук ва мутлақо ғайриинсоний, деб ҳисоблаймиз. Буларнинг барчаси яширинча тайёрланган, улар биз билан гаплашмади, биз бу маълумотни фақат матбуотдан ўқияпмиз“, – деди у.

Анттила номидан мактубда айтилишича, Финляндия-Россия мактабларининг ёпилиши илгари муҳокама қилинмаган ва раҳбарият учун “кутилмаган ва шок” бўлган.

Лаппеэнрантда “Шарқий Финляндия мактаблари” фаолиятини чеклаш нияти таълим тизимини ислоҳ қилиш ва пулни тежаш зарурати билан боғлашган. Чегара шаҳар маъмурияти вакилининг таъкидлашича, таълим муассасаларининг ёпилиши маҳаллий ҳокимиятларга 1 миллион евродан кўпроқ маблағни тежаш имконини беради, бу эса “бошқа мактаблар учун ишлатилиши мумкин”.

Финляндиянинг Yle телерадиоэшиттириш корпорациясининг хабар беришича, Шарқий Финляндия мактабларини ёпиш режалари бошқа сабабларга кўра, жумладан, талабалар сонининг камайиши ва бошланғич мактабда рус тилини ўрганиш оммабоплигининг пасайиши билан боғлиқ. Телерадиокомпания маълумотларига кўра, 2022 йилда Йоэнсуу ва Миккелида 100 дан ортиқ бола ўқиш учун қўшимча тил сифатида рус тилини танлаган бўлса, 2023 йилда бу кўрсаткич 30 дан кам.

«Ведомости»нинг таъкидлашича, ёпилгандан кейин “Шарқий Финляндия мактаблари”нинг ўқувчилари бошқа таълим муассасаларига ўтказилади.

“Шаҳарлар, ҳеч бўлмаганда, ҳозирги музокараларга кўра, ўз мактабларида рус тилини ўқитишни давом эттириш ниятида, аммо [улардаги] ўқитиш ҳажми ва сифати “Шарқий Финляндия мактаби” даражасидан жуда узоқда”, – дея қайд этилади Анттила мактубида.

Унинг сўзларига кўра, Финляндияда 2023 йил охирида Россия билан қуруқликдаги чегара ёпилганидан кейин анъанавий йўналишлар – туризм ва савдо соҳасида рус тилини биладиган мутахассисларга эҳтиёж қолмади. Шу билан бирга, улар журналистика, мудофаа ва киберхавфсизлик, шунингдек, бандлик ва соғлиқни сақлаш соҳаларига ҳали ҳам зарур, – дейди тармоқ бош директори.

Антилланинг ёзишича, Иматре, Йоэнсуу ва Лаппеэнрантдаги фин-рус мактабларида рус тили биринчи синфдан бошлаб чуқур ўрганилади.

“Ишончимиз комилки, замонлар ўзгаради ва келажакда Финляндияда рус тилини билишга бўлган эҳтиёж ортиб боради”, — дейилади унинг мурожаатида.

700 га яқин бола “Шарқий Финляндия мактабларида” таҳсил олади, – дейди Анттила “Фонтанка” нашрига. Унинг аниқлик киритишича, сўз “тайёрлов синфидан то тўққизинчи синф охиригача бўлган болалар, шунингдек, уч йиллик гимназия – бу 10-12-синфлар” ҳақида бормоқда. Тармоқнинг Финляндия-Россия мактабларида 70 га яқин ходим ишлайди, уларнинг барчаси “ишини йўқотади”, – дея тан олади Антилла.

Финляндия хавфсизлик, Россия билан муносабатлар, рус тили ва русийзабон аҳолига муносабат масалаларида Болтиқбўйи мамлакатлари билан изчил яқинлашмоқда, деди РФАнинг “ИМEМО” минтақавий муаммолар ва можаролар секторининг кичик илмий ходими Никита Белухин “Ведомости” билан суҳбатда. Унинг сўзларига кўра, Москва ва Хельсинки ўртасидаги савдо ва маданий алоқаларнинг қисқариши фонида 2000-2010 йиллардаги интенсив алоқаларга қараганда, рус тилини биладиган камроқ мутахассислар талаб қилинади.

• Финляндия ва Россия ўртасидаги қуруқлик чегараси Финляндия томонининг ташаббуси билан 2023 йил декабрь ойи ўрталаридан бошлаб тўлиқ ёпилди. Хельсинки бу чорани ноқонуний муҳожирлар оқими билан изоҳлайди ва Москвани уни уюштирганликда айблайди. Кремль бундай айбловларни русофоблик позициясининг намоён бўлиши, Россия Ташқи ишлар вазирлиги эса икки томонлама стандартлар деб атади.
• Январь ойи бошида Финляндия Россия билан чегарани ёпиш қарорини 2024 йил 11 февралгача узайтирди. Шу билан бирга, Финляндия бош вазири Петтери Орпо хавфсизлик чораларини кучайтириш ниятида эканлигини маълум қилди. Унинг сўзларига кўра, “муҳим нуқталарда панжара қурилган, баҳорда эса ундан ҳам кўпроқ тўсиқлар ўрнатилади”.
• 2023 йил декабрида Владимир Путин мамлакат “НАТОга тортилмагунча” Россия Финляндия билан ҳеч қандай муаммо йўқлигини айтганди. “Ҳеч қандай муаммо йўқ эди. Энди у бўлади”, – деди Россия раҳбари.