Тошкентда биринчи “Инклюзив бизнес-форум” бўлиб ўтди

23 ноябрь куни “Wyndham Tashkent” меҳмонхонасида Ўзбекистонда ногиронлиги бўлган шахсларни инклюзив иш билан таъминлаш амалиётини оммалаштириш мақсадида биринчи “Инклюзив бизнес-форум” бўлиб ўтди.

Иш жойидаги инклюзивлик ва хилма-хиллик нафақат энг ёрқин дунёвий трендлардан бири, балки ижтимоий йўналтирилган ва масъулиятли бизнесни ривожлантиришнинг муҳим шартидир. Масалан, Google технология гиганти ногиронларни ишга олиш учун махсус дастур яратди. Компания бутун дунё бўйлаб миллиардлаб фойдаланувчилар учун инновацион ИТ-ечимларни ишлаб чиқиш ва жорий этиш учун уларнинг рақамли маҳсулотларидан фойдаланадиган одамлар манфаатларини ифодаловчи ишчи кучи кераклигини тан олади.

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти маълумотларига кўра, 1 миллиардга яқин одам ёки дунё аҳолисининг 15 фоизи қандайдир ногиронликка эга. 2020-йилда Ўзбекистонда 781,3 минг нафар ногиронлиги бўлган шахс расман рўйхатга олинган. Аммо уларнинг атиги 2 фоизга яқини расман иш билан банд.

Ногиронларнинг бандлик даражасининг бундай пастлигининг сабаблари- булар салбий стереотиплар ва нотўғри қарашлар, иш берувчиларнинг ўзларининг меҳнат фазилатлари, қобилиятлари ва истеъдодларига ишонмасликлари, шунингдек, очиқ меҳнат бозорида ногиронлик асосида ҳамма жойда камситишдир.

Ўзбекистонда инклюзия билан боғлиқ ишларнинг аҳволи қандай? Мутахассисларнинг қайд этишича, глобал инклюзивлик тенденцияси ҳали мамлакатимизга этиб бормаган. Бу ерда ногиронларга давлат ташкилотлари ва хусусий секторнинг потенциал ходимлари эмас, асосан хайрия ва реабилитация ёрдами олувчилар сифатида қаралади.

Бизнес ва ижтимоий соҳа ўртасидаги кўприк сифатидаги Форум Ўзбекистонда бизнес ва тадбиркорлик соҳасида инклюзив меҳнат амалиётини жорий этиш орқали ногиронлиги бўлган шахсларнинг муносиб бандлигини таъминлаш ва ижтимоий ҳимоялашга қаратилган.

Ўзбекистон ногиронлар уюшмаси раиси Ойбек Исоқов ногиронларни иш билан таъминламаган давлатлар ялпи ички маҳсулотнинг (ЯИМ) 8 фоизини йўқотишини таъкидлади. Шундай қилиб, ногирон кишига инвестиция қилинган ҳар бир доллар корхоналарга етти долларгача олиб келиши мумкин.

Исоқов, шунингдек, тўсиқлардан бири давлат хизматида ногиронлиги бўлган ходимлар йўқлиги, яъни давлат сектори тадбиркорлик субектлари учун инклюзив бандлик соҳасида ижобий намуна бўла олмаслигини айтди. Таққослаш учун, Жанубий Кореяда давлат хизматчиларининг 7 фоизи ногирон бўлса, АҚШда бу кўрсаткич ундан ҳам юқори – 30 фоиз.

Яна бир тўсиқ – ногиронлар телемастер ёки тикув машинаси таъмирчиси каби эскирган касбларга ўқитилмоқда. Ойбек Исоқов касблар рўйхатини қайта кўриб чиқиш, ногиронлиги бўлган шахсларга дастурлаш, дизайн, жумладан, масофадан туриб ишлашга ўргатиш зарурлигини таклиф қилмоқда.

Европада хавфсизлик ва ҳамкорлик ташкилотининг Ўзбекистондаги лойиҳалари координатори элчи Пьер фон Аркснинг айтишича, айрим мамлакатларда қонунчилик корхоналарни ногиронларнинг маълум фоизини иш билан таъминлаш мажбуриятини юклайди, акс ҳолда худди шу қонунчилик тадбиркорлик субъектларига катта солиқлар қўяди.

Давлат бошқаруви соҳасидаги маслаҳатчи, “SmartGov Consulting” консалтинг компанияси ижрочи директори Азиза Умарова ўз нутқида Ўзбекистонда инклюзив таълимни жорий этиш зарурлигига, бу эса ногиронларнинг муносиб иш ҳақи олишга ёрдам беришига, шунингдек  қулай атроф-муҳит ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш бўлимларини яратиш зарурлигига ҳам тўхталиб ўтди.

Форум “ШАРОИТ ПЛЮС” ННТнинг “Очиқ меҳнат бозорида ногиронлиги бўлган шахсларни муносиб бандлигини таъминлаш” бўйича синов лойиҳаси доирасида, БМТнинг Ўзбекистонда ижтимоий ҳимояни яхшилаш дастури.қўшма гранти кўмагида махсус рекрутинг веб-портали www.ishplus.uz орқали ташкил этилди.