«Ўзбекистонда журналистларнинг дахлсизлиги масаласи тобора долзарб бўлиб бормоқда»

7 август куни Интернетда, Тошкентдаги кўп қаватли уйнинг балконида шахсларни аниқлашнинг иложи бўлмайдиган масофадан туриб тасвирга олинган видеода номаълум эркак ва аёлнинг ишқий муносабати тасвирга олинган. Бу ҳақда Kun.uz ёзади.

Видеоролик муаллифининг таъкидлашича, видеодаги номаълум аёл гўё Qalampir.uz таҳририятининг журналисти Феруза Нажмиддинова.

Нашр таҳририяти ушбу видеонинг ижтимоий тармоққа тарқатилишига Нажмиддинованинг профессионал фаолияти сабаб бўлган деб тахмин қилмоқда. Бир кун олдин, 6 август куни, Тошкентдаги ресторан ва кафелар Махсус комиссия томонидан ўрнатилган карантин қоидаларига риоя қилмаган ҳолда соат 20:00 дан кейин ишлаган, ҳатто соат 22:00 да буюртмаларни олган, дейилади журналистнинг репортажида.

Qalampir.uz интернет нашри воқеа юзасидан расмий баёнот берди.

«Бугун биз исталган одамни “шес секунд”да шарманда қилиш, унинг устидан исталган вақтда мағзава ағдариб, томоша қилиб туриш, обрўсизлантириш ва шу йўсинда ўч олиш осон бўлган даврда яшаяпмиз. Феруза Нажмиддинова экан деб туҳмат қилинаётган видеода аёлнинг юзидан унинг кимлигини таниб олиш мумкин эмас. Ва ушбу видеога исталган аёлнинг, айтайлик, амалдор аёлларнинг ёки амалдорларнинг қизи, жияни, аёли суратини ҳам қўйиб, “шунақа иш бўлибди”, деб тарқатиш мумкин, бу эса ҳақиқат бўлолмайди. Аммо айрим қабиҳ ниятдаги кимсалар бир оиланинг бекаси, жамиятда ва ишида ўз обрў-эътиборига эга бўлган аёлга туҳмат қилиш орқали, “лойни шундай отгинки, ўзи кетса ҳам, изи қолади” қабилида иш тутмоқчи бўлишди. Лекин улар мақсадларига ета олмадилар. Халқ ўз қаҳрамонларини яхши танийди ва уларни “шес секунд”да шарманда қилиш мумкин эмас.

Мазкур ҳолат жинсидан қатъи назар исталган журналист билан рўй бериши, уларнинг шаъни ҳам ана шундай топталиши мумкинлигини инобатга олсак, Ўзбекистонда журналистларнинг дахлсизлиги масаласи янада долзарб бўлиб бораётганини фаҳмлаймиз ва QALAMPIR.UZ Бош муҳаррири ўринбосари Феруза Нажмиддинова билан боғлиқ вазият бунинг яққол исботидир», – дейилади таҳририят баёнотида.

Ички ишлар вазирлиги ва АОКАнинг муносабати

Иш Тошкент шаҳар ички ишлар бошқармаси томонидан тергов қилинмоқда, вазият Ички ишлар вазирлиги назорати остида. Ички ишлар вазирлиги порнография ва туҳмат ҳақидаги маълумотларни тарқатиш учун жавобгарликни эсга солди. Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 40 -моддаси ва Жиноят кодексининг 139 -моддасига ишора қилади. 

«Агентлик оммавий ахборот воситаларини обрўсизлантириш, алдов ва ноқонуний тарзда аралашиш билан журналистлар фаолиятига уринишларини кескин қоралайди». 

Комил Алламжонов: «Оммавий ахборот воситалари фонди бундай ҳолларда жим турмайди»

Вазият юзасидан Миллий оммавий ахборот воситаларини ривожлантириш ва қўллаб -қувватлаш жамоат фонди Васийлик кенгаши раиси Комил Алламжонов ҳам муносабат билдирди.

“Журналистларга босим ўтказишнинг энг жирканч усулларидан бири – Интернетда уюшган таъқиблар. Кўпинча, бу ғайриинсоний ёки ҳатто ноқонуний хатти -ҳаракатлари журналистик суриштирув мавзусига айланганлар томонидан қўлланилади. Технология оддий, қоидаги кўра: ёлғон қанчалик даҳшатли бўлса, унга ишониш осонроқ бўлади. Сохта хабар тармоққа ташланади ва ёлғонни кенг кўламли тарғиб қилиш бошланади. Мақсад – журналистларда қўрқув ҳиссини уйғотиш ва касбий бурчини бажаришни тўхтатиш».

Комил Алламжоновнинг айтишича, жамғарма «ҳар бир мутахассис» нинг шаъни ва қадр -қимматини ҳимоя қилади.

«Ҳамкасблар, агар улар сизни овозингизни бўғишга, туҳмат қилишга ва обрўсизлантиришга уринмоқчи бўллишса бўлса, демак, сиз тўғри йўлдасиз. Сиз кимнидир ранжитадиган ҳақиқатни ёзяпсиз”.

Сенатнинг муносабати

Сенатнинг Ахборот сиёсати ва давлат органларида очиқликни таъминлаш қўмитаси ва Сенатнинг хотин -қизлар ва гендер тенглиги қўмитаси вазиятни назорат остига олди.

«Бу [чоп этилган видео – таҳр.] – оммавий ахборот воситалари ходимлари фаолиятига, шунингдек, журналист бўлиб ишлаётган, жамиятда фаол бўлган ва ахборотда маконида ўз ўрнига эга бўлган аёлларимизнинг шаъни ва қадр -қимматига салбий таъсир кўрсатадиган ҳаракат Бу уларнинг фаолиятига таҳдид сифатида баҳоланади».

“Юксалиш” ҳаракати ва Журналистлар уюшмаси

Юксалиш миллий ҳаракати ҳам журналистга туҳмат ва унинг обрўсига путур этказишга уринишлар ҳақида расмий баёнот берди.

Ҳаракат жамоаси журналистнинг шаъни ва қадр -қимматини камситган, унинг профессионал фаолиятига тўсқинлик қилишга уринганларнинг ҳаракатларини қоралайди ва ҳуқуқни муҳофаза қилиш органларини қонун бузувчиларга нисбатан тегишли чоралар кўришга чақиради.

“Провокацион ва туҳматдан иборат видеоклипни атайлаб тарқатиш қонун устуворлиги ва ахлоқ тамойилларига, давлат раҳбарининг сўз эркинлигини таъминлаш ва ОАВнинг профессионал фаолиятини ҳимоя қилиш сиёсатига зиддир. 

Оммавий ахборот воситалари вакиллари жамиятдаги ислоҳотлар моҳияти, муаммолари ва камчиликларини ёритади, воқеа жойидан объектив маълумот беради, ўз журналистик текширувларини ўтказади ва самарали жамоатчилик назоратини амалга оширади. Албатта, бу очиқлик ва ошкоралик сиёсати ҳаммага ҳам ёқмайди. Баъзан, кимдир ОАВга босим ўтказишга ҳар хил «усуллар» билан ҳаракат қилади, таҳдид қилади, туҳмат ва ёлғондан фойдаланади. Сўнгги йилларда мамлакатимизда оммавий ахборот воситаларида жиддий ўзгаришлар юз берди. Журналистлар ва блогерлар бир неча бор энг юқори минбарлардан қўллаб -қувватланди. Сўз эркинлиги ва очиқлик ислоҳотлар дастурининг устувор йўналишларидан бири деб эълон қилинган Ўзбекистонда оммавий ахборот воситаларининг фаолиятига ноқонуний аралашиш, журналистнинг шаъни ва қадр -қиммати ва унинг шахсиятига тажовуз қилиш мумкин эмас!» – дейилади ҳаракат баёнотида.

Ўзбекистон журналистлари ижодий уюшмаси раиси Олимжон Ўсаровнинг айтишича, туҳмат бизнинг замонавий жамиятимиз учун жуда ёмон «сигнал» дир.

“Президент инсон қадр -қиммати, шаъни, хусусан, аёлларнинг қадр -қимматини ҳимоя қилиш бўйича мисли кўрилмаган ишни амалга оширди. Бу воқеа бу ислоҳотларга соя солади. Бундан ташқари, бундай видеоларнинг тарқалиши, шубҳасиз, фаолиятининг барча соҳаларида ўз касби билан шуғулланадиган ҳар бир аёл учун хавф туғдиради”.

Олимжон Ўсаров Бош прокуратурадан бу масалани назоратга олишни сўради.

«Биз барча ҳамкасбларимизни журналистларга қарши ҳар қандай таъқиб ва ​​таҳдидларга қарши бирлашган фронт билан курашишга чақирамиз.»

Тармоқда шунингдек, журналист Феруза Нажмиддиновани қўллаб -қувватлаш учун #мен_ферузаман хештеги остида флешмоб ишга тушди, унда Саида Мирзиёева иштирок этди.