Қурилиш ишлари давлат томонидан қандай назорат қилинади

“Маҳаллий ёки хорижда ишлаб чиқарилган қурилиш маҳсулотлари физик-механик кўрсаткичлари ҳамда ишлаб чиқарилган маҳсулот ва конструкцияларнинг мустаҳкамлиги бўйича давлатлараро стандартлар, миллий стандартлар ва республикадаги ишлаб чиқарувчининг стандартларига мувофиқ синовдан ўтказилади”, — дейилади Қурилиш вазирлиги томонидан Anhor.uz сайтининг сўровига берилган жавобда. Импорт қилинадиган барча материаллар, маҳсулотлар ва конструкциялар Ўзбекистон Республикаси ҳудудида амал қилувчи сифат сертификатига эга бўлиши керак. Ўзбекистон Республикаси ҳудудида тан олинган сифат сертификатига эга бўлмаган материаллар, конструкциялар, маҳсулотлар давлатлараро стандартлар, миллий стандартлар ва ишлаб чиқарувчининг стандартларига мувофиқ сертификатлаштириш процедурасидан ўтиши шарт, акс ҳолда бундай материаллардан фойдаланишга йўл қўйилмайди.

Вазирлик томонидан тақдим этилган маълумотларга кўра, ҳар бир объектнинг қурилиш ишлари лойиҳа-смета ҳужжатлари ва талаблари асосида буюртмачининг техник назорати, лойиҳачининг муаллифлик назорати, пудратчининг ички назорати, инспекция инспектори томонидан қатъий назоратга олиниши лозим. Лойиҳа-смета ҳужжатлари объект қуриладиган  ҳудуднинг сейсмиклиги ва унинг хавфсизлик тоифаси асосида, шунингдек, ҚМҚ 2.01.03-19 (қурилиш меъёрлари ва қоидалари)да белгиланган талабга мувофиқ экспертизадан ўтказилади.

Шаҳарсозлик кодексининг 30-моддасига мувофиқ, ички назорат пудратчи томонидан камчиликларни ўз вақтида аниқлаш ҳамда уларни бартараф этиш ва олдини олиш чораларини кўриш мақсадида амалга оширилади.

Пудратчи ташкилотнинг ички назорат бўйича мутахассиси қуйидагиларни амалга оширади: қурилиш материаллари, конструкциялари, маҳсулотлари ва жиҳозларининг техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги меъёрий ҳужжатлар, ишчи чизмалар, паспортлар, сертификатлар ва уларнинг сифатини тасдиқловчи ҳужжатлар талабларига мувофиқлиги бўйича мажбурий ташқи экспертиза ва кириш назорати журналини юритиш билан кириш назоратини амалга ошириш. Кириш назорати журнали қурилаётган объектга етказиб бериладиган материаллар, констукциялар, маҳсулотлар, ускуналар ва бошқалар ҳақидаги барча маълумотларни акс эттириши керак;

Буюртмачининг техник назорати бажарилган ишларнинг сифатини, ишлаб чиқариш технологиясини, ҳажмларини, фойдаланилган материалларнинг лойиҳа талабларига мувофиқлигини назорат қилади: объектда зарур технологик ҳужжатлар (иш журнали, бетоннинг қизиш журнали, ўта мустаҳкамловчи болтларнинг тортилиш журнали ва бошқалар) мавжудлиги ва ўз вақтида юритилиши, ижро ҳужжатларини ўз вақтида расмийлаштириш (яширин ишларнинг далолатномалари, ижро схемалари, бетоннинг мустаҳкамлиги бўйича лаборатория хулосалари ва бошқалар), масъул конструкцияларни оралиқ қабул қилиш далолатномаларини расмийлаштириш.

Муаллифлик назорати бажарилган ишларнинг лойиҳавий ечимларга мувофиқлигини, ҳақиқий ўлчамларни, лойиҳавий ўлчовларидан четга чиқишга йўл қўйилишини назорат қилади. Лойиҳа ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш масалалари бўйича муаллифлик қарорларини қабул қилади.

Қурилиш назорати инспектори қурилиш майдончасидаги барча жараёнларни назорат қилади, ўз вақтида бажарилган қурилиш ҳужжатлари мавжудлигини назорат қилади ва қурилиш ишларининг лойиҳа талабларига мувофиқлиги бўйича назоратни амалга оширади.

Шаҳарсозлик кодексининг 33-моддасига мувофиқ, қурилиш материаллари, буюмлари ва конструкциялари техник жиҳатдан тартибга солиш соҳасидаги норматив ҳужжатларнинг талабларига жавоб бериши керак. Шаҳарсозлик ҳужжатлари қурилиш материаллари, буюмлари ва конструкцияларининг хавфсизлик параметрлари кўрсатилади. Шунингдек, қурилиш материаллари, буюмлари ва конструкциялари қурилишнинг техник-иқтисодий асослари ва лойиҳа ечимлари талабларидан келиб чиққан ҳолда танланиши белгиланган.

Маҳаллий ёки чет элда ишлаб чиқарилган қурилиш маҳсулотлари ишлаб чиқарилаётган маҳсулот ва конструкцияларнинг физик-механик кўрсаткичлари ва мустаҳкамлиги бўйича давлатлараро стандартлар, миллий стандартлар ва республика ҳудудидаги ишлаб чиқарувчининг стандартларига мувофиқ синовдан ўтказилади, худди шундай қоидалар бошқа ишлаб чиқарувчиларнинг барча ишлаб чиқарилган маҳсулотларига нисбатан ҳам қўлланилади.

Биноларнинг заифлиги тўғрисидаги маълумотларга эга электрон техник паспортлар

Ўзбекистон Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил 30 июндаги 405-сонли қарорига мувофиқ Қурилиш ва уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш вазирлиги томонидан очиқ платформа шакллантирилган ва янги қурилиш объектларининг электрон техник паспорти юритилади, унда бино ва иншоотларнинг тури, кўп қаватли уйларнинг конструктив қисми, қурилиш майдонининг сейсмиклик даражаси, юк кўтарувчи қурилиш материалларининг мустаҳкамлик кўрсаткичлари ва ушбу объектлар тўғрисидаги маълумотлар кўрсатилади.

Фойдаланилаётган бино ва иншоотларнинг электрон паспортлари вазирлик ва идоралар, маҳаллий давлат ҳокимияти органлари ва бошқа ташкилотлар томонидан тўлдирилади.

Ўзбекистон фуқароси Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил 30 июндаги 405-сонли қарорида белгиланган тартибда визуал ва инструментал техник кўрикдан ўтказиш йўли билан ўз кўчмас мулкини мустаҳкамлаш ёки кучайтириш чораларини кўриши мумкин.

Сейсмик барқарорлик талабларига жавоб бермайдиган кўп қаватли бинолар рўйхати

Қурилиш ва уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш вазирлиги томонидан ҳокимлар билан биргаликда техник ҳолати оғир бўлган кўп хонадонли уйларни таъмирлаш бўйича 2023 йилга мўлжалланган манзилли дастур рўйхати ҳамда республика ҳудудларидаги техник аҳволи оғир бўлган барча кўп хонадонли тураржой биноларини босқичма-босқич таъмирлаш бўйича манзиллар рўйхати белгиланди, ушбу рўйхат ҳукуматга тақдим этилган.

Тураржой биноларини қуришда ишлатиладиган материалларнинг сифати қанчалик қатъий назорат қилинади

“Техник жиҳатдан тартибга солиш тўғрисида”ги қонуннинг 6-моддасига мувофиқ, қурилишда фойдаланиладиган қурилиш материаллари ва буюмлари давлат назоратидан ўтказилади, ишлаб чиқарувчи эса ушбу маҳсулотларни ишлаб чиқариш нормалари ва меъёрий ҳужжатлар қоидалари асосида доимий равишда назоратни амалга оширади. Шаҳарсозлик кодексининг 27-моддасида иншоатларнинг сейсмик чидамлилигига таъсир кўрсатиши мумкин бўлган, инсон ҳаёти ва соғлиғига таҳдид соладиган сифатсиз қурилиш материаллари, конструкциялари ва буюмларидан фойдаланиш факти тегишли давлат органлари ва ташкилотларига ўтказилиши белгиланган. Келгусида инспекция аҳоли хавфсизлиги учун ушбу қурилиш материаллари ва конструкцияларидан фойдаланишни тўхтатиб қўйиши мумкин.

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2021 йил 20 майдаги 321-сонли қарорига асосан :

Техник назорат томонидан: объектларнинг тайёрлигига қараб, пудратчилар ва лойиҳа ташкилотлари вакиллари иштирокида, бино ва иншоотларнинг конструкциялари, кўприклар ва оралиқ қурилмаларнинг таянч устунлари, уч ўлчамли конструкциялар, кўтарувчи металл ва темир-бетон конструкциялар ва бошқалар масъул шахслар томонидан оралиқ қабул қилиш учун текширилади;

Муаллиф назорати томонидан: Муайян муҳим тузилмалар (устунлар ва оралиқ кўприклар, камарлар, гумбазлар, зинапоялар деворлари, сақловчи металл, темир-бетон конструкциялар ва бошқа элементлар) қабул қилинганда конструкцияларни техник кўрикдан ўтказиш далолатномасини тузиш учун мутахассис жалб қилинади.

Кўп қаватли уй-жой қурилишида талаб қилинган маркадаги цементдан фойдаланишни ким назорат қилади

Шаҳарсозлик кодексининг 20-моддасига мувофиқ, Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги шаҳарсозлик қонунчилиги, шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари, миллий стандартлар, қурилиш технологиялари, қурилиш материаллари ва маҳсулотлари сифатига риоя этилиши устидан давлат назоратини амалга оширишда ваколатли орган ҳисобланади . Қурилиш майдончасига етказиб бериладиган ҳар бир маҳсулот пудратчининг ички назорати остида ЕИК мувофиқлик сертификатлари асосида ушбу маҳсулотлар учун сертификатлаштириш органлари томонидан берилган сифат сертификатини олади. Ишлаб чиқарувчи ташкилот ўз маҳсулотлари барча талабларга жавоб берадиган тарзда ишлаб чиқилганлигини ва стандартлар асосида ишлаб чиқарилганлигини кафолатлайди.

Дарья Пензова