Ғазода 2 миллион киши очарчилик ёқасида

Жо Байден Исроилни қамал остидаги анклавга кўпроқ ёрдам бермагани учун «узрли сабаб йўқ» дея танбеҳ қилганидан бир кун ўтиб, АҚШ Ғазо секторига озиқ-овқат ташлай бошлади.

АҚШ ҳарбийлари шанба куни “Ғазо соҳиллари бўйлаб 38 000 дан ортиқ озиқ-овқат” ташлаганини маълум қилди. Ижтимоий тармоқ Х сайтида эълон қилинган баёнотда, АҚШ Марказий қўмондонлиги Иордания ҳаво кучлари билан биргаликда амалга оширилган операция «Ғазо секторига кўпроқ ёрдам етказиш бўйича давом этаётган саъй-ҳаракатларнинг бир қисми» эканлигини айтди. У кейинги ёрдам миссияларини режалаштирмоқда, деди у. Шаршаралар ва Байденнинг эълонлари Исроилнинг бир неча ойлик ҳужумларидан сўнг Ғазо секторида ўткир гуманитар инқироз юзага келган ва АҚШ президентининг Исроил Бош вазири Бенямин Нетаняхудан норозилиги кучайиб бораётганини таъкидлайди. «Биз кўпроқ иш қилишимиз керак ва Қўшма Штатлар кўпроқ қилади», деди Байден. Унинг қўшимча қилишича, Қўшма Штатлар “катта ҳажмдаги гуманитар ёрдамни етказиб бериш учун денгиз йўлаги” очиш имкониятини ҳам ўрганмоқда.

АҚШнинг ҳаво ҳужумларини бошлаш ҳақидаги қарори Ғазо шимолидаги тинч аҳолига ёрдам етказиш учун тартибсиз уринишда 100 дан ортиқ фаластинлик ҳалок бўлганидан бир кун ўтиб эълон қилинди.

Фаластин ҳукумати Исроил аскарлари озиқ-овқат учун кетаётган оломонга қарата ўт очганини айтди. Исроилнинг маълум қилишича, ёрдам юк машиналарига етиб боришга шошилган бир неча киши ҳалок бўлган. «Биз Исроилдан кўпроқ юк машиналари ва кўпроқ маршрутларни тақдим этишини талаб қиламиз, шунда кўпроқ одамлар керакли ёрдамга эга бўладилар», деди Байден. «Ҳеч қандай баҳона йўқ, чунки ҳақиқат шуки, ҳозир Ғазога келаётган ёрдам етарли даражада эмас.» Нетаняху АҚШнинг Исроил армиясини жиловлаш ва Ғазо секторидаги тинч аҳолига кўпроқ ёрдам бериш ҳақидаги чақириқларига қаршилик кўрсатди.

Жума куни Байден Вашингтон ҳамон Исроил қамоқхоналаридаги фаластинликлар эвазига гаровга олинганларни озод қилиш ва гуманитар ёрдамни оширишни ўз ичига олган олти ҳафталик оташкесимга интилаётганини айтди. «Умид қиламанки, биз буни тез орада билиб оламиз», деди Байден. АҚШ Миллий Хавфсизлик Кенгаши сўзловчиси Жон Кирбининг айтишича, ҳаво томчилари “гуманитар ёрдам оқимини кўпайтириш бўйича кенгроқ ва давом этаётган саъй-ҳаракатларнинг бир қисмидир”, нарсаларнинг қуруқликдаги ҳаракатини алмаштириш эмас, балки тўлдирувчи. Иордания, Бирлашган Араб Амирликлари ва Миср ҳам Ғазога ёрдам юборди.

БМТ Ғазонинг 2 миллиондан ортиқ аҳолисининг чорак қисми очарчилик ёқасида экани ҳақида огоҳлантирди. Ғазо секторига, айниқса шимолда ёрдам етказиб бериш қонунсизлик ва талон-тарожлар шароитида секинлашди ва тартибсизликка айланди. Ёрдам юк машиналари Миср орқали ва Исроил чегара пункти орқали Ғазо секторига кириб келмоқда, бироқ Исроил қўшинлари ёрдам колонналарига қарата ўт очган ва юкга ҳаво ҳужуми уюштирилганидан кейин Фаластин полицияси юкларни қўриқлашдан бош тортмоқда.

Фаластин соғлиқни сақлаш идоралари маълумотларига кўра, Исроил ҳарбий ҳужуми 30 000 дан ортиқ фаластинликни ўлдирган ва ёрдам етказиб бериш учун деярли имконсиз шароитларни яратган. Байден шундай деди: «Бегуноҳ одамлар даҳшатли урушда қолиб, оилаларини боқа олмадилар ва улар ёрдам олишга ҳаракат қилганларида қандай муносабат билдирилганини кўрдингиз». Исроил ҳужумига 7 октабр куни Хамаснинг 1200 киши ҳалок бўлган ҳужуми сабаб бўлган, дейди Исроил расмийлари. Ҳамас томонидан гаровга олинганларни озод қилиш учун Ғазо секторидаги урушни тугатиш ҳаракатлари АҚШ, Қатар ва Миср босимига қарамай, ҳозирча муваффақиятга эриша олмади.

Байден, шунингдек, Исроил ва ХАМАС ўртасидаги урушни бошқариши ва Исроилни уни тугатиш учун кўпроқ ҳаракат қилиши керакми ёки йўқлиги сабабли ички сиёсий босим остида. Байденнинг 2020 йилги сайловда ғалаба қозонишига ёрдам берган ҳал қилувчи штат бўлган Мичиганда бу ҳафта Демократик бошланғич сайловда 100 000 дан ортиқ одам овоз берди, бу Оқ уйнинг Ғазо секторидаги Исроил урушини қўллаб-қувватлаганидан ғазаб белгисидир.