Марказий банкка миннатдорчилик билан табассум қилганимиз ҳақида

Бугун мен турмуш ўртоғим билан Тошкентдаги TBC Банкда қандай нохуш нарсага дуч келганимиз ва охир-оқибатда қандай қилиб уни оптимизм, табассум ва фойда билан енгиб ўтганимиз ҳақидаги тажрибамиз билан ўртоқлашаман.

Ҳаммаси ҳозирги TBC банк картасининг контактсиз тўлов функцияси бирдан ишлашдан бош тортганидан бошланди. На тушлик қилиш, на жамоат транспортида йўл ҳақини тўлаш мумкин.

Биз алоқа марказига қўнғироқ қилиб, муаммони ҳал қила бошладик. Айтганча, Anhor.uz рейтингида TBC банк ишонч телефони тезкорлик бўйича охирги ўринда туради. Ҳар сафар ўзимизни тўловни олувчиларга телефон ёки мессенжер орқали мурожаат қилиш йўли билан муаммони аниқлашга йўналтиришарди. Маълум бўлишича, муаммо умуман уларда эмас, картамизнинг ишлашида экан. Бу ерда нохушликлар бошланди.

Банк картани такрор чиқаришни таклиф қилди. «Нима?!» – ғазаб билан ўйладик биз. Бу уларнинг айби бўлса, нега биз картани такрор чиқариш учун яна пул тўлашимиз керак? Бизнинг кичик тергов ишимиз қонунга бўйсунувчи фуқаролар руҳида бошланди.

Биз банк тарифларини, оммавий таклифни ўрганиб чиқдик ва ҳатто TBC банк кўмак хизматидан ҳаволаларнинг маълумотнома реестрини талаб қилдик. Маълум бўлишича, бундай ҳолларда картани такрор чиқариш учун тўлов тарифларда тўғри акс эттирилмаган ва шартларни ўрганишимиз натижаларига кўра, банк ҳужжатларидаги ҳақиқатга мос келмайди.

Биз таслим бўлмай, Марказий банк қоидаларини, “Истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисида”ги қонунни ўрганиб чиқдик ва давлат органларига сўров юбордик. Уринишларимиз бесамар кетмади. Ўзбекистон Марказий банки ва Истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш агентлиги TBC Банкдан қонунларга риоя қилишни талаб қилди.

Фуқаролар муаммоларига эътибор қаратаётгани учун давлат органларимиз иштирокини алоҳида таъкидлаш лозим. Мурожаатда тузилган ва акс эттирилган маълумотларнинг ишлаши ва ўрганилиши TBC Банк ўз навбатида картани бепул қайта чиқаришига олиб келди. Бунинг ўзи эса Тошкентнинг «Ойбек» метро бекати яқинида расмий тақдимот маросими билан янада одобли тарзда амалга оширилгани кўнгилни кўтарди.

Демак, ўқувчилар, қоидалар, тарифлар ва қонунларни ўрганинг ва тушунтиришларини талаб қилинг. Ахир, бу нафақат сизга ёрдам беради, балки банк тартиб-қоидаларини ҳам тўлдиради, уларни адолатли ва энг муҳими, оқилона қилади. Умид қиламанки, бизнинг тажрибамиз сизга шунга ўхшаш вазиятларда ёрдам беради.

Маслаҳатлар

Энди, нафақат банк хизматларидан фойдаланишда, балки пуллик хизматларни олиш билан боғлиқ ҳар қандай вазиятда ҳам сизга фойдали бўладиган тафсилотлар ва маслаҳатларга ўтамиз.

Яширин ёки ошкора бўлмаган тўловларда, худди TBC Банк билан бўлгани каби, истеъмолчининг Ўзбекистон Республикаси қонунчилигида назарда тутилган асосий ҳуқуқлари бузилиши мумкин. Бунга кўрсатиладиган хизматларнинг етарли сифати ва биз нима учун ва қанча тўлашимиз ҳақида маълумот олиш ҳуқуқи киради. Марказий банк каби давлат органлари, шунингдек, Истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш агентлиги банк хизматларини олишда ушбу ҳуқуқларга риоя этилишини таъминлашда муҳим роль ўйнайди. Бизнинг ҳолатда, уларнинг эътибори туфайли биз ўз манфаатларимизни муваффақиятли ҳимоя қилдик ва қўшимча тўловларсиз картани қайта чиқаришга эришдик. Ушбу тажриба адолат ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш учун давлатнинг фаол аралашуви муҳимлигини таъкидлайди.

Яширин тўловлар ҳолатида ўз ҳуқуқларингизни қандай ҳимоя қилишингиз мумкин, ҳаракат қадамлари:

1. Квитанция ва хабарларни сақланг – Банкдан олинадиган барча тўловлар ва хабарларни ҳужжатлаштириш муҳим. Квитанцияларни, транзакцияларнинг скриншотларини ва банк билан ҳар қандай ёзишмаларни сақланг.
2. Хизмат кўрсатиш шартларини текширинг – банкингизнинг хизмат кўрсатиш шартлари ва тарифларини диққат билан ўрганинг. Қайси хизматлар қўшимча тўловларга олиб келиши мумкинлигини тўлиқ тушунганингизга ишонч ҳосил қилинг.
3. Контакт марказига мурожаат қилинг – муаммо юзага келса, расмий веб-сайтда эълон қилинган телефон орқали банк билан боғланишдан тортинманг. Вазиятни тасвирлаб беринг ва эҳтимолий ечимлар ҳақида сўранг.
4. Ёзма тасдиқлашни сўранг – Агар сизга бирон-бир ечим варианти таклиф қилинса, ҳар доим ёзма тасдиқлашни сўранг. Бу электрон почта ёки ҳужжат шаклида бўлиши мумкин.
5. Қонунни ўрганинг – мамлакатингиздаги истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қонунлари билан танишинг. Бу сизга ушбу вазиятларда қандай ҳуқуқларга эга эканлигингизни тушунишга ёрдам беради.
6. Давлат органларига мурожаат қилинг – агар муаммо банк билан ҳал этилмаса, ушбу соҳани тартибга солувчи ва истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш учун масъул бўлган давлат органларига мурожаат қилинг. Вазиятни тавсифловчи расмий мурожаат тайёрланг.
7. Жамоатчилик босимини яратинг – ўз тажрибангизни баҳам кўриш учун ижтимоий тармоқлар ва шарҳлардан фойдаланинг. Жамоатчилик эътибори адолатли қарорга эришишга ёрдам беради.
8. Ноқонуний шартларга рози бўлманг – агар сизга ноқонуний деб ҳисоблаган хизмат учун ҳақ тўлашни таклиф қилишса, ўз ҳуқуқларингизни талаб қилинг ва тушунтиришни талаб қилинг.
9. Давлат органлари билан ҳамкорлик қилинг – агар давлат органлари сизнинг мурожаатингиз бўйича ишлай бошласа, улар билан ҳамкорлик қилинг ва барча зарур маълумотларни тақдим этинг.
10. 10. Қонунларга мурожаат қилинг ва улардан фойдаланинг. Агар барчаси муваффақиятсиз бўлса, адвокат ёки ҳуқуқшунос билан боғланинг. Баъзан бу сизнинг ҳуқуқларингизни ҳимоя қилиш учун зарур қадам бўлиши мумкин.

Ўз ҳуқуқларингизни ҳимоя қилаётганингизда, қатъиятли ва хабардор бўлишингиз муҳим. Ёрдам сўранг ва адолат изланг. Ва, албатта, оқилона мурожаатларни шакллантириш ва муаммо ҳақида сигналларни ифодалаш муҳим жиҳат ҳисобланади.

Истеъмолчилар учун иловалар ва ресурслар

“Истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисида”ги Қонун

“Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисида”ги Қонун

“Банк ва банк фаолияти тўғрисида”ги Қонун

Мурожаатларни қайд қилиш учун ресурслар:

ЎзР президентининг виртуал қабулхонаси

Марат Смагин, Anhor.uz колумнисти

Мавзу бўйича мақолалар:

Ўзбекистон банкларининг музлаган “ишонч телефонлари”