III Me’mor//2023 архитектура танлови: танловлар шаҳарларнинг янги қиёфасини яратиш учун зарур

КНАУФ компанияси томонидан ташкил этилган Me’mor//2023 танловига кўплаб меъморлар, дизайнерлар ва лойиҳачилар аллақачон ариза топширди. Агар буни ҳали қилмаган бўлсангиз, илтимос,  6 августгача буни амалга оширинг. Бу йилги умумий соврин жамғармаси 215 миллион сўмни ташкил этади. Танловда журналистлар ва ихтисослаштирилган олий ўқув юртларининг талабалари ҳам иштирок этишлари мумкин.

Сентябрь ойида Me’mor//2023 ҳакамлар ҳайъатининг хорижий аъзолари: Украина, Грузия, Руминия, Исроилдан архитекторлар, урбанистлар, дизайнерлар Тошкентга келади. Тантанали тақдирлаш маросими арафасида ўзбекистонлик ҳакамлар ҳайъатининг аъзолари ва ўтган Me’mor танловининг ғолиби билан меъморчилик танловлари, ёш мутахассислар йўлидаги тўсиқлар, ўз ишининг усталарига ишончсизлик ҳақида суҳбатлашдик.

Заур Мансуров, “Coloroom Interiors”асосчиси ва дизайнер, Masdar Art and Design School асосчиси, Меъмор//2023 ҳакамлар ҳайъати аъзоси:

Мен 2019 йилда биринчи Me’mor танловининг кумуш медали соҳиби бўлдим, бу ғалаба бутунлай сюрприз бўлди. Бу профессионал жамоага керак бўлган танлов: бу ерда ғолибларни танишлар эмас, мустақил хорижлик экспертлар танлайди. Шунингдек, Me’mor бюджет маблағларини жалб қилмасдан, ҳомийлар кўмагида яхши мустақил мукофот ташкил этиш мумкинлигини кўрсатувчи кўрсаткичдир. Ўзбекистонга профессионал танловлар керак, чунки дизайн студиялари, архитектура бюролари, мустақил дизайнерлар, қоида тариқасида, ўз лойиҳаларини тез-тез намойиш этмайди. Кимдир натижаларни ижтимоий тармоқларда баҳам кўришга муваффақ бўлади, кимдир йўқ. Уларнинг аксарияти ишлайди, буюртмаларни бажаради, лекин қаерга кетаётганини, нимага эришаётганини ва охирида нима қурмоқчи эканлигини кўрмайди. Ушбу камчиликни бартараф этиш учун мусобақалар керак.

Алоҳида таъкидлаб ўтмоқчиман: Me’mor ташкилотчилари номинацияларни “Лойиҳа” ва “Амалга оширилган объект” гуруҳларига ажратгани маъқул. Бу амалга оширилмаган ишларга ютиб олиш имкониятини беради. Ҳар бир архитектор ва дизайнер лойиҳани амалга ошириш босқичига олиб чиқиш қанчалик қийинлигини билади. Бунга ёрқин мисол – Заҳа Ҳадид. Таниқлилик унга 40 йилдан кейин келди, у умрининг кўп қисмини стол устидаги лойиҳаларда ўтказди, уни ҳатто “қоғоз” меъмори деб ҳам аташган. Буюртмачилар бундай нарсани қуришнинг иложи йўқ ёки жуда қиммат деб айтишган. Агар имкониятлар мавжуд бўлса, бугун ҳамма нарсани қуриш мумкин – сиз фақат ўрганишингиз ва фикрлаш чегарасидан ташқарига чиқишдан қўрқмаслигингиз керак.

Шунингдек, шаҳарларнинг янги қиёфасини яратиш учун архитектура танловлари зарур. Сайёҳлар Ўзбекистонга нафақат Чорсу ёки Эски шаҳар бўйлаб сайр қилиш, социалистик модернизм ёдгорликларини кўриш, балки яхши замонавий меъморчилик учун ҳам келишлари керак. Бундан ташқари, бу икки тамойил – эски ва янги – бир-бирини истисно қилмаслиги, аксинча, бир-бирини тўлдириши керак. Бу бизнинг буюк тарихимизнинг бир қисмидир. Шаҳар тирик организмдир, шунинг учун у бир томонлама бўлиши мумкин эмас. Даниялик архитектор Бьярке Ингельс айтганидек: “Барча уйларнинг 99 фоизи бир хил, аммо одамлар ҳар хил.”

Бобур Қличев, архитектор ва ARC architects бюросининг раҳбари, Me’mor//2023 ҳакамлар ҳайъатининг аъзоси, 2 та номинация ғолиби ва Me’mor//2021 махсус мукофотининг соҳиби:

КНАУФ мустақил архитектура танловининг биринчи ташкилотчиси бўлди ва бу соҳага катта иш ва муҳим ҳиссадир. Касбий фаолият мутахассисларга янги босқичга чиқишга, обрў-еътиборни оширишга ёрдам беради. Me’mor шунингдек тасаввурнидоирасини кенгайтиради. Одатда биз иш кунларида, ўз лойиҳаларимизда “пиширамиз”. Танлов доирасида эса бир вақтнинг ўзида кўплаб мутахассислар ва кўплаб ишлар тақдим этилади. Бошқа йигитларнинг ажойиб ишлар қилаётганини кўриш сизнинг мотивациянгизни оширади ва соғлом рақобатни ривожлантиради.

Айниқса, Me’mor мижозлари ва бозорда ўз ўрнига эга бўлмаган ёш мутахассислар учун фойдали бўлади. Бу ерда асосий нарса йўлнинг бошида таслим бўлмаслик керак. Мен ўзим ушбу босқичдан ўтдим: янги бошланувчи архитектор ва дизайнер учун буюртма топиш қийин. Сизнинг орқангизда тугалланган ишлар йўқ экан, мижозлар сизга ҳақиқатан ҳам ишонмайдилар. Қурилишга катта маблағ сарфлаган сармоядор оқилона ўйлайди: “Мен чиройли ҳикоя қилиб берадиган, лекин бундан нима чиқиши аниқ бўлмаган ёш мутахассисдан кўра, 200 та уй қурган тажрибали архитекторга лойиҳа буюртма қилганни афзал кўраман”.  Me’mor доирасида эса ҳеч ким танимаган йигитлар машҳур бўлишлари, ўзларини кўрсатишлари, профессионал жамоада пайдо бўлишлари мумкин. Бунинг шарофати билан иқтидорли мутахассислар эътиборсизқолмайди ва бошқа соҳага ўтиб кетмайди, балки ўз касбида қолади.

Ҳакамлар ҳайъати аъзоси сифатида мен учун ишнинг маҳаллийлиги муҳим – бу Ўзбекистон учун яратилгани аниқ бўлиши керак. Баъзида меъмор жаҳон тенденциялари лотидан қувади ва натижада у хорижий лойиҳаларнинг нусхасини олади. Шу билан бирга, объектда жой коди иштирок этиши керак.

Ўзбекистонда архитектура танловлари саноқли эканлиги ачинарлидир. Агар Me’mor каби мустақил фаолиятлар кўпроқ бўлса, бизда ажойиб шаҳарлар ва ажойиб меъморчилик бўлади.

Максим Олтян, архитектор, ARCHISAD ENGINEERING AND DESIGN асосчиси, Me’mor//2023 иштирокчиси:

Me’mor танловида иштирок этиш учун лойиҳаларни танлашда биз фақат энг яхши лойиҳаларга эътибор қаратмаймиз, балки ҳар қандай иш муносиб бўлишига ишонамиз. Биз барчамиз лойиҳаларимизни жасорат билан нашр этиш ва фикр-мулоҳазаларни олиш тарафдоримиз. Агар биз лойиҳаларни буюртмачининг хоҳиши ва пудратчиларнинг имкониятларидан ажратган ҳолда чизганимизда, улар бошқача кўриниши аниқ. Якуний натижа фақат бизнинг дидимиз ва амбицияларимизга боғлиқ бўлади. Аммо биз ҳақиқатда мавжудмиз, шунинг учун биз бу ҳақиқатда нима туғилганини кўрсатмоқчимиз.

Профессионал ҳамжамият қанчалик кўп ишласа, шунча яхши бўлади. Шундай қилиб, биз умумий муаммолар ва тенденцияларни кузатишимиз мумкин. Биз тўлдиришимиз, муҳокама қилишимиз, энергия, билим, фикрлар билан бирлашишимиз керак. Шунда биз муҳим нарсани яратишимиз мумкин.

Me’mor касбни оммалаштираётгани муҳим. Кўпинча буюртмачи билимларни қадрсизлантиради. Мисол учун, у бюджетни нотўғри ҳисоблаб чиқади, сметани қисқартиради ва ўзи бўлиши мумкин бўлган нотўғри натижани олади. Бунинг сабаби, бошқача қилишни маслаҳат берган мутахассисларга ишончсизлик. Деярли ҳар куни биз дунё тиз чўккан ҳолдақандай  қутқарилганини кўрамиз: умуман бўлмаслиги керак бўлган муаммолар яратилади ва ҳал қилинади. Яхши меъмор, лойиҳачи, пудратчи танлаш – бу инжиқлик эмас, балки кераксиз муаммолар бўлмаслигининг кафолати. Бир ҳолатни эслайман: бир марта, буюртмачи бинони тугатиш учун илгари фақат йўл объектлари билан шуғулланган пудратчини ёллаган. У қуйи тизимсиз осма шифтларни буюрди ва бригада уларни девонхона қисқичларига осиб қўйишни ўйлаб топди.

Бу йил Кнауф Me’mor//2021 ғолиблари учун Германияга саёҳат уюштирди. Бу жуда зўр: архитектор саёҳат қилиб, янги нарсаларни кўрганда, у бошқа одамлар учун қулай жойлар яратиш қобилиятини ривожлантиради. Шу боис ходимларимиз мунтазам равишда Ўзбекистондан ташқарига саёҳат қилишади, мусобақаларга боришади ва ўқишади, Россия, Испания, Туркия, Индонезия ва ҳ.к.да хорижий тадбирлар ва етказиб берувчилар билан учрашувларда қатнашадилар. Саёҳатлар натижасида биз архитектура объектлари фотосуратларининг улкан маълумотлар базасини шакллантирдик. Мен жамоам янги лойиҳаларни муҳокама қилаётганда, чет элда кўрган ечимларга қандай мурожаат қилишини кўраман.

Архитектор, дизайнер, журналист, ихтисослашган университет талабалари орасида танишларингиз борми?

Улар III Me’mor//2023  архитектура танловига сайтда ариза топширишлари мумкин.

Ташкилотчи: “КНАУФ ГИПС БУХАРА”  МЧЖ ХК

КНАУФ Ўзбекистонда

КНАУФ оилавий бизнес тамойилларига асосланган халқаро компания бўлиб, ўз фаолиятининг глобал кўламига қарамай, ушбу қадриятларни сақлаб қолишга муваффақ бўлди. Бугунги кунда КНАУФ халқаро гуруҳи дунёдаги энг йирик қурилиш материаллари ишлаб чиқарувчилардан бири ҳисобланади.

Кнауф гуруҳининг Ўзбекистондаги умумий сармояси 100 миллион евродан ошди.

Мамлакатда 3 та завод мавжуд:

– “КНАУФ ГИПС БУХАРА”  МЧЖ ХК (Бухоро вилоятидаги завод);

– “КНАУФ ГИПС БУХАРА”  МЧЖ ХК (Фарғона вилоятидаги завод);

– “БУХОРАГИПС” АЖ ҚК (Бухоро вилоятидаги завод).

Учта заводнинг умумий ишлаб чиқариш қуввати йилига 260 минг тонна қуруқ гипс аралашмаси ва 55 миллион квадрат метр гипсокартонларни ташкил этади.